Anders kijken naar onbegrepen lichamelijke klachten (11): het verhaal van Elda   

Miljoenen mensen kampen met lichamelijke klachten waarvoor geen oorzaak wordt gevonden. Dergelijke klachten vragen veel van patiënten, (zorg)professionals en financiers. De stichting Emovere kijkt anders naar onbegrepen lichamelijke klachten. En vaak met een verrassend positief resultaat. In deel 11 het verhaal van lichaamsgericht coach en schrijver Elda (43). Klachten: ziekte van Crohn, PDS (prikkelbare darm), reumatische klachten.

Zo’n 25 jaar geleden kreeg ik de diagnose Crohn, een auto-immuunziekte van het spijsverteringsstelsel. Ik had weinig klachten en kreeg een doosje pillen mee naar huis. Vervolgens dook ik, zonder er veel over na te denken, terug mijn studentenleven in.

Maar, zoals dat gaat bij chronische ziekten, kwamen de klachten een paar jaar later terug. Dit keer had ik meer symptomen: ik ging zo’n twintig keer per dag naar de wc, was extreem vermoeid en kon bijna niet lopen. Inmiddels had ik er namelijk ook gewrichtsklachten en een prikkelbare darm bij.

Liefdevol weggewuifd
De periode daarvoor was erg stressvol geweest en ik begon te vermoeden dat het opvlammen van mijn klachten te maken had met spanning, overweldigende gebeurtenissen en persoonlijkheidskenmerken als een angstig karakter. Toen ik dat aankaartte in het ziekenhuis werd het liefdevol weggewuifd. Weer kreeg ik medicatie om de symptomen te onderdrukken en parkeerde ik mijn buikgevoel, dat me vertelde dat lichaam en geest wel degelijk invloed op elkaar hebben.

Rond mijn zwangerschappen, zo’n tien jaar geleden, had ik de meest hevige darmontstekingen van mijn leven. Ik lag de hele dag ziek op de bank, was ernstig vermagerd en vreesde voor het leven van mijn ongeboren kindje. De hoge doseringen ontstekingsremmers, die ik daarna jaren slikte, holden mij fysiek en mentaal uit. Toen zelfs díe medicatie niet meer werkte, werd ik wanhopig: ik was afhankelijk van artsen die ook geen oplossing hadden. Na de geboorte van – gelukkig – twee gezonde dochters was ik vastbesloten: dit wil ik nooit meer.

“Volgens de zorg is er geen link tussen lichamelijke klachten en stress, emoties en gedrag”

Zelf op onderzoek
Weer vond ik in de zorg geen aansluiting op mijn vermoeden dat er een link was tussen lichamelijke klachten en stress, emoties en gedrag, dus ging ik zelf op onderzoek uit. Ik deed diverse coach-opleidingen en las veel over de oude oosterse, maar ook westerse natuurgeneeskunde en andere holistische body-mind-methoden. Het was een enorme eyeopener toen ik inzag dat de scheiding tussen lichaam en geest een relatief nieuwe is, eigenlijk pas sinds het beroemde ‘ik denk, dus ik ben’ van Descartes uit de 17e eeuw.

“Door het omarmen van de klachten kreeg ik minder last van mijn darmen”

Ook leerde ik, zowel van die oude kennis als van bijvoorbeeld de Canadese arts Gabor Maté, dat klachten je iets willen vertellen. En dat boos zijn op je ziekte een zinloos gevecht is: een strijd tegen de wijsheid van je lijf, dus eigenlijk tegen jezelf. Met dat in gedachten startte ik het acceptatieproces van mijn klachten. Dit duurde jaren, maar leverde veel op: door het staken van de strijd verloor ik geen kostbare energie meer en voelde ik meer rust. Ook had ik, paradoxaal genoeg, door het omarmen van de klachten minder last van mijn darmen.

Tot mijn vreugde ontdekte ik dat het holistische perspectief steeds meer wordt ondersteund vanuit de wetenschap, onder meer in onderzoek naar de darm-brein-as: mensen met darmklachten bleken vaker last te hebben van angst en depressie; gelukshormonen worden in de darmen aangemaakt en afgegeven, waardoor je je bij darmklachten slecht kunt voelen; je darmflora worden gezonder als je bepaalde emoties voelt; hypnotherapie kan helpen bij een prikkelbare darm; en nog veel meer.

“Het holistische perspectief wordt steeds meer ondersteund vanuit de wetenschap”

Ik vond het fijn om te leren dat fysiologisch alles met elkaar is verbonden: onze hormonen, ons zenuwstelsel en immuunsysteem. Deze kennis kalmeerde mijn zoekende en puzzelende brein. In de praktijk leerde ik deze body-mind-connectie ook nog te ‘hacken’ dankzij de polyvagaal-theorie van de Amerikaanse neuropsychiater Stephen Porges en de praktische toepassing ervan door therapeut Deb Dana. Ik gaf er mijn overprikkelde systeem rust mee.

Naar binnen
Maar de rust legde flink wat trauma bloot. Ik begon naar binnen te kijken en werkte daar, misschien wel een jaar lang, met diverse lichaamsgerichte methoden doorheen. Laag na laag pelde ik af. Ik werkte aan mijn angsten, doorbrak patronen, bezag maskers en overlevingsstrategieën zoals alles perfect willen doen, doorbeuken, anderen pleasen en heel hard voor mezelf zijn. Met name in zelfkritiek en doemdenken was ik erg goed.

“Met name in zelfkritiek en doemdenken was ik erg goed”

Onder al die maskers en patronen ontdekte ik iets heel bijzonders: mezelf. Mijn pure, schone ‘ik’, dat al van jongs af aan niet meer aanwezig was geweest. Ik leerde bijvoorbeeld met de methode Internal Family Systems, waarmee ik inmiddels ook anderen help, steeds terug te keren naar dat niet getraumatiseerde, niet-gekleurde deel van mezelf, en mijn andere delen van daaruit te bezien en te transformeren. Dat alles deed ik met mijn lichaam als gids.

Tijdens dit proces kwamen er enorm veel emoties los. Als je namelijk niet jezelf mag zijn, mag je ook niet je emoties doorvoelen en je grenzen aangeven. Door het maken van ruimte voor die onderdrukte (kind)emoties als boosheid en verdriet, ging het steeds beter met mijn buik. Ik herontdekte ook mijn buikgevoel, mijn innerlijk kompas, dat al die jaren was blijven ‘knagen’, maar dat ik keer op keer had weggeduwd.
De opbrengst: ik was niet meer bang om overweldigd te worden door emoties. Ik kwam uit mijn hoofd en in mijn lijf. Ik haalde mezelf uit de kramp en leerde hoe de energie in mijn lijf weer kan stromen. Ik werd liever voor mezelf. Milder.

Rust
De rust die ik na dit proces voelde, het zelfvertrouwen, de vrijheid om nee te zeggen, mijn eigen keuzes te maken en niet weg te lopen voor emoties, gaven me gevoelsmatig mijn leven terug. Ik voel dat ik nu, voor het eerst in mijn leven, echt ‘mezelf’ ben. En het mooie is: elke keer als ik zo’n heftige emotionele episode had gehad, en elke keer als ik dichter bij mijn kern kwam, ontstond er ook weer meer rust in mijn darmen.

Inmiddels ben ik meer dan acht jaar medicijn-vrij, flink wat jaren klachtenvrij en ik heb veel meer energie. Maar het belangrijkste is dat ik een rotsvast vertrouwen heb in mijn lijf. Ik sta mentaal en fysiek sterk, en kan, als er iets niet lekker loopt in mijn lichaam of geest, met liefde en geduld kijken naar wat mij belemmert. Vervolgens kan ik dat, alleen of met hulp van een gelijkgestemde coach, transformeren.

Ik voel dat ik nu op 95 procent ben van mijn transformatieproces en kijk uit naar de laatste vijf. Ook bij de cliënten in mijn praktijk zie ik prachtige doorbraken. Daarom schreef ik er het boek ‘Omarm je Darm’ over, een holistisch handboek voor mensen met darmklachten, met praktische oefeningen en meditaties, waarvan ik het grootste deel zelf heb toegepast.

Mijn boodschap aan de gezondheidszorg
Kijk niet door een rietje naar klachten, maar zoom uit. Zie de mens als geheel. Weet dat er veel wetenschappelijke literatuur is over de darm-brein-as: de relatie tussen onder meer stress, emoties, hormonen en darmflora. Verdiep je in evidence based interventies die klachtenverlichting kunnen geven, maar sta ook open voor helpende methodes buiten deze comfort zone. Uiteindelijk willen we hetzelfde: mensen helpen richting meer geluk en gezondheid.

Tekst: Elda Dorren

Dit verhaal kwam tot stand in samenwerking met Stichting Emovere.
Stichting Emovere is opgericht door ervaringsdeskundigen en professionals. Zij wil bewustzijn bevorderen en kennis en ervaring delen over de invloed van (onbewust) verdrongen emoties op het ontstaan en in stand houden van aanhoudende lichamelijke klachten en chronische pijn. Hierdoor krijgen mensen meer mogelijkheden voor herstel en preventie. Stichting Emovere heeft tot doel een brede dialoog op gang te brengen en maatschappelijk draagvlak te creëren om dit bredere gedachtegoed te integreren in de Nederlandse gezondheidszorg en maatschappij. Voor meer ervaringsverhalen, uitleg en informatie, kijk eens op de site De pijn voorbij.