Zin de samenleving: het Simonshuis

In de serie Zin in de Samenleving belicht MaatschapWij nieuwe plekken van betekenis, verzet en perspectief. Doeners en denkers laten zien dat we een samenleving kunnen maken die zin heeft.  In deze zevende aflevering het Simonshuis in Utrecht centraal, dat onder meer de Simonswandeling organiseert. 

Er is iets in je dat leeg is en het stroomt vol
met het zingen van die merel

Deze dichtregel zal ons vandaag vergezellen tijdens de Simonswandeling door de binnenstad van Utrecht. Chris draagt ‘Een Merel’ van Rutger Kopland voor bij het meditatief moment waar we deze ochtend mee beginnen. We zijn in de kapel van het Simonshuis. De ruimte voelt open en warm, het licht komt binnen via een rij smalle ramen hoog in de gebogen houten wand. Het plafond is vormgegeven als een hemel met een zon. Een verrassing is het, het interieur van deze kapel, die aan de buitenkant zo futuristisch oogt met haar zinken bekleding en het koepelvormige dak.

Als we eenmaal met de groep in stilte door steegjes en stille hofjes met mooie tuinen en geveltjes lopen, horen we – hee! – een merel zingen. Op de brug boven de gracht bij de Pausdam staan we stil. Gertie Blaauwendraad geeft ons een vraag over de merel en de leegte ter overdenking in het volgende deel van de wandeling. Even later probeer ik in gesprek met een medewandelaar te verwoorden wat mij heeft geraakt. Ik vertel over de weerstand die ik voel bij de opdracht, hij over de warme herinneringen die bij hem opkomen. In mij kantelt iets en mijn stemming verandert.

Weer terug in de kleine stadstuin van het Simonshuis aan het oude spoor vallen bij mij met een broodje in de hand nog even napratend, de laatste stukjes op zijn plaats. Opgewekt loop ik de stad weer in.

In deze aflevering laten we Gertie Blaauwendraad, initiatiefnemer en kernbewoner van het Simonshuis, aan het woord.

Inspiratie en zingeving
“Welkom in het Simonshuis! Hier, midden in Utrecht, kun je inspiratie en zingeving vinden. We willen deze plek beschikbaar houden voor de stad, door in het huis gastenverblijf aan te bieden en activiteiten te organiseren. De Simonswandeling bijvoorbeeld, die geïnspireerd is op de wandelingen van kloostergemeente Nijkleaster in Friesland.

Vorig jaar Kerst, het ultieme moment om gastvrij te zijn, organiseerden we een kerstmaaltijd met een verhaal in de kapel. Ik vond het nogal spannend en vroeg me af of er wel mensen zouden komen. Het zat helemaal vol en het werd een bijzondere avond. Ik dacht dat ik veel te veel glühwein in huis had gehaald, maar aan het eind was alles op. Mensen wisten ons blijkbaar te vinden, ook personen die hier nog nooit waren geweest. Er werd al gevraagd of we zoiets met Pasen weer doen. Voorlopig houden we het bij Kerst, maar wie weet.”

Gertie Blaauwendraad

Nikola Kommuniteit
“We bestaan als Simonshuis anderhalf jaar. Voorheen was dit het huis van de Nikola Kommuniteit waar een groep mensen met eigen leefregels samenleefde als in een klooster, een gemeenschap van gedeelde middelen. Om de vaste bewoners heen hadden zich kringen gevormd van mensen die in meer of mindere mate bij de kommuniteit betrokken waren. Ik ben hier in die tijd een paar keer over de vloer geweest. Toen veel van de oorspronkelijke bewoners waren overleden of vertrokken, bezon de kommuniteit zich op de toekomst. Maar zomaar een projectontwikkelaar binnenhalen, wilden ze niet.

“Gemeenschap is veranderd in gemeenschappelijk”

Met een klein kerngezelschap zijn wij toen ingestapt. De waarden van de Nikola Kommuniteit – gastvrijheid, gemeenschap en gebed – hebben we overgenomen en daar een eigen invulling aan gegeven. Gemeenschap is bijvoorbeeld veranderd in gemeenschappelijk. We hebben ook drie waarden toegevoegd: geluk, gesprek en groen.”

Bedding
“Hier wonen nu elf mensen: drie kernbewoners, onder wie ikzelf, twee aspirant-kernbewoners en vijf tijdelijke gasten plus een baby. We sluiten ook aan bij bestaande projecten als Kamers met Aandacht. We zijn geen hulpverleners voor onze gasten, maar creëren een bedding. Sinds we hier wonen, hebben we al vijf tijdelijke bewoners weer uit kunnen zwaaien. Wij vormen geen commune, maar delen veel. Iedere donderdag eten we samen, dat is onze ‘clubavond’. En we hebben iedere avond wel mensen over de vloer voor een of andere activiteit. Ik vind het heel leuk om dat geroezemoes te horen, dat betekent dat het huis wordt gebruikt. Dat is wat we willen.

“We gaan ook relaties aan met onze omgeving”

We gaan ook relaties aan met onze omgeving. Dat is soms zoeken en soms gaat dat natuurlijk. Bij de programmering werken we bijvoorbeeld samen met de Janskerk die hier een aantal activiteiten heeft, waaronder filmavonden en de repetities van het koor. Ook het Verhalenhuis Utrecht heeft hier zijn vaste plek gevonden. De trekkers daarvan zijn ondernemend en inspirerend. Het zijn echte performers en verbinders. Zo maken ze van de kapel een intiem theater met mooie voorstellingen en een open podium waar ruimte is voor mensen om een eigen liedje te laten horen of een act op te voeren”

Gezamenlijke zoektocht
“Het vormgeven van het Simonshuis is een gezamenlijke zoektocht van het bestuur en de bewoners. Want hoe doe je dat eigenlijk, samen leven? Wat wil hier ontstaan en hoe kunnen we dat delen met anderen? Ikzelf wilde al heel lang op deze manier wonen. Ik vind samen met anderen leven iets heel natuurlijks. Als groep kun je meer dragen en sta je sterker dan alleen. Ik groei zelf ook door mijn zoektocht naar de manier waarop je elkaar kan voeden. Ik ontdek steeds meer dat het in wezen gaat om het bieden van ruimte waarin iets kan ontstaan. Ik ben steeds weer verbaasd door wat er dan gebeurt. Hoe meer ik loslaat, hoe meer er kan ontstaan. Dat is nog helemaal niet zo makkelijk. Het is heel fijn dat we terug kunnen vallen op een betrokken en steunend bestuur dat ook sturing geeft.

“Als groep kun je meer dragen en sta je sterker dan alleen”

Ik ken veel gemeenschappen en heb gezien waar het kan wringen: financieel, juridisch, maar ook in de mate van zorg voor elkaar. Duidelijk begrenzen is belangrijk, je moet daar verstandige keuzes in maken. We denken goed na over wat we kunnen waarmaken.

We krijgen veel positieve reacties. Mensen die hier geweest zijn, nemen weer anderen mee. Toch ben ik er huiverig voor om het Simonshuis een succes te noemen. Ook ben ik voorzichtig met pr en werving. Ik voel meer voor een rustige, organische ontwikkeling. Naar iets wat bij ons past. De mensen die hier over de vloer komen, zien wat we doen, reageren enthousiast op kleine verbeteringen en dragen zorg voor het huis en zelfs voor ons. Dat raakt mij. Wat dat dan is? Genade, misschien? Het gaat mij om het samen mens zijn.”

Tekst door Ward Huetink (programmacoördinator/onderzoeker bij Socires) en betekenisondernemer en (loopbaan)coach Lia Hol.
Fotografie Lilian van Rooij Fotografie.

Dit artikel verscheen eerder in Zin in de Samenleving, een publicatie van Vrijzinnigen Nederland en Socires. Samen ontwikkelden zij het programma Structuren van Zingeving, een zoektocht naar nieuwe plekken van ontmoeting en zingeving. 

Vrijzinnigen Nederland is een levensbeschouwelijke vereniging die vrijdenkers en zinzoekers verbindt. Socires is een onafhankelijke denktank gevestigd in Den Haag.