Stichting Salaam: veel meer dan een voedselbank
Stichting Salaam bestaat 25 jaar. Een jubileum waar mede-oprichter Rahma Hulsman trots op is. Begonnen als ontmoetings- en informatie plek voor bekeerde moslima’s – wat in 1999 niet of nauwelijks bestond – is de stichting uitgegroeid tot een baken voor mensen in nood. Daarmee is de stichting veel en veel meer dan alleen een Islamitische voedselbank. Een gesprek over achtergronden, praktijk en uitdagingen met Rahma en Maud Mahyou. “We zijn trots op wat we hebben kunnen doen, maar het gaat niet om ons, maar om de vele mensen in nood, juist in deze tijd. De vlag kan pas uit als we met elkaar het systeem hebben veranderd en een stichting als de onze in feite overbodig is geworden.”
Stichting Salaam telt drie bestuursleden, waarvan Rahma de voorzitter is. Samen met tientallen vrijwilligers helpen zij mensen in nood, ongeacht achtergrond of herkomst. Zo ondersteunen zij met de voedselbank jaarlijks honderden gezinnen met meer dan 10.000 pakketten. Maar de stichting, veelal afhankelijk van donateurs (particulieren en bedrijven) doet veel meer. Ze heeft een luisterend oor voor iedereen die het nodig heeft en staat ze mensen bij met praktische vraagstukken richting onder meer instanties. Daarnaast helpt de stichting dak/thuis en staatlozen en staan ze gedetineerden bij om recidive te voorkomen. En of het niet genoeg is, proberen Rahma en Maud eens per jaar naar Griekenland te gaan om daar een steentje bij te dragen in de opvangkampen voor vluchtelingen en ondersteunt de stichting maatschappelijke projecten in Marokko (voedselhulp), Rio de Janeiro (bijdrage clubhuis) en Pakistan (waterputtenproject). De stichting draait voornamelijk op donaties. Door hun ANBI-status kun je dit opgeven bij de belastingdienst.
Naast al het maatschappelijke werk in binnen- en buitenland, moet de stichting vele praktische problemen het hoofd bieden. Zo werd eind vorig jaar onverwachts de huur van het pand opgezegd, cruciaal voor het werk van de voedselbank. Tijdelijk hebben ze het ‘distributiecentrum’ onder kunnen brengen in een deel van een loods in Spijkenisse, maar een structurele oplossing is dit niet, omdat ze afhankelijk zijn van de huurder voor toegang. En hoewel nagenoeg iedereen in Rotterdam, inclusief de gemeente, nut en noodzaak van de stichting keer op keer onderschrijft en benadrukt is er helaas nog geen nieuw pand.
Tot overmaat van ramp werd een dag voor het interview de bakwagen met laadklep total loss gereden. “Voor ons werk is zo’n kleine vrachtwagen essentieel. Een week eerder was de bakwagen nog voor 6.000 euro gerepareerd. De wagen – met een waarde van 40.000 euro – was beperkt casco-verzekerd en helaas ging het om een eenzijdig ongeluk met alle consequenties van dien voor de verzekering’, zegt Rahma. “In korte tijd pand weg en bakwagen weg. Je mag best weten dat ik vannacht flink wat tranen heb gelaten. Uiteraard heb ik er alle vertrouwen in dat we ook dit weer gaan oplossen, maar alle energie die wij hierin moeten steken, gaat ten koste van de mensen die onze hulp zo hard nodig heeft. En dat doet pijn.”
Drijfveren
We spreken Rahma en Maud vlak voor een Bingo-middag voor kinderen en de ouderenavond in de wijk Feijenoord, mede georganiseerd door armoede-activist Vanessa Umboh (stichting Stem Zonder Gezicht). Wat zijn hun drijfveren, achtergrond en uitdagingen? Rahma kijkt terug op een moeilijke jeugd met armoede en onmacht. “Van jongs af aan heb ik meegemaakt hoe de bureaucratie werkt, hoe mensen in problemen niet serieus worden genomen en hoe snel problemen zich dan verergeren. Van daaruit is een sterk rechtvaardigheidsgevoel ontstaan en vanuit die kracht ben ik altijd op zoek naar mogelijkheden om de diverse problemen van mensen wél op te lossen. En dan begin je gewoon en van het ene project komt het andere.”
Rahma is niet alleen ervaringsdeskundige, maar ook kennisexpert. Ze kent een aantal Rotterdamse buurten van haver tot gort en weet welke mensen in acute nood verkeren en dus acute hulp nodig hebben. Ze heeft in al die jaren ook de juiste connecties opgebouwd om mensen zoveel mogelijk te kunnen helpen. Sterker nog, ze moet medewerkers bij instanties vaak uitleggen hoe ze wél kunnen bijdragen aan een – vaak tijdelijke – oplossing. “Die instanties zijn vaak ongelooflijk bureaucratisch. Ze weten soms niet eens weer waartoe ze ook alweer zijn opgericht. Wat ik zo moeilijk vind, is dat de zin en wil ontbreekt om samen te werken aan menswaardige oplossingen. Dat is ook wat ik zo fijn vind binnen de Islamitische gemeenschap. Dat is wél een community waar men om elkaar geeft en waar men vaak nog voor elkaar zorgt. Dat basisprincipe – zorgen voor elkaar – ontbreekt helaas vaak in de Nederlandse samenleving.”
“Het basisprincipe – zorgen voor elkaar – ontbreekt helaas vaak in de Nederlandse samenleving”
Maud begon zestien jaar geleden als donateur van de stichting. “Ik begon met het overmaken van wat geld, maar vond dat te gemakkelijk, te afstandelijk. Vervolgens ben ik zelf boodschappen voor de stichting gaan doen en zodoende rolde ik er steeds meer in. Dit vrijwilligerswerk deed ik naast mijn werk bij een PR-bureau. Bij de stichting houd ik me bezig met de financiën, de organisatie en social media. Januari vorig jaar heb ik mijn baan – die me altijd goed beviel – opgezegd en zet ik mij sinds juni betaald en volledig in voor de stichting.
Verdere professionalisering van de stichting is noodzakelijk. Er komen steeds meer aanvragen voor hulp, zeker sinds corona en daarmee zijn ook steeds meer donaties noodzakelijk. Je moet je voorstellen dat de stichting het negentien jaar zonder subsidies heeft gedaan en dat we tot vijf jaar gelden ook geen huurpand hadden.”
Hoewel hun achtergronden heel verschillend zijn, is voor beiden het geloof een belangrijke inspiratiebron. “Wij geloven dat als je sterft je alleen je daden meeneemt en dus moet je tijdens je leven het juiste doen. Daarnaast voelt het voor ons sowieso als een morele plicht om op te komen voor hen die dat zelf niet kunnen. Het is God die ons deze kans geeft. En als we het niet meer zien zitten, krijgen we van God de kracht om weer door de gaan. We geloven ook dat een mens nooit meer beproefd zal worden dan dat hij aankan en we geloven dat we alleen samen alle uitdagingen aankunnen. Belangrijke aspect van de Islamitische geefcultuur is bijvoorbeeld Zakat. Moslims met een vermogen zijn verplicht jaarlijks 2,5 procent te doneren aan de gemeenschap. Ook dat draagt bij aan saamhorigheid en betrokkenheid. Het moet samen!” Verder hebben beide vrouwen gemeen dat ze zich verbaal goed kunnen uitdrukken en zich niet met een kluitje in het riet door wie dan ook laten wegsturen.
Uitdagingen
“Samen zorgen we ervoor dat we iedere dag weer stapjes vooruit zetten, ook al weten wij als geen ander hoeveel er nog te doen is. Waar mogelijk werkt Stichting Salaam samen met andere organisaties, zoals bestaande voedselbanken, Shareaty, Centrum de Middenweg en het Rode Kruis. Van de ruimtes in buurthuis de Arend en Wijkgebouw Pier 80 mag de stichting gratis gebruik maken. Het is noodzakelijk om samen te werken. Maar de ellende is zo enorm. In Rotterdam West leeft nu 70 procent van de inwoners onder de armoedegrens en Rotterdam Zuid is hard naar dit percentage op weg. Het is een illusie om te veronderstellen dat wij ervoor kunnen zorgen dat armoede verdwijnt, maar wel willen we duidelijk maken dat het anders kan. En dat gaat het zowel om het beleid als hoe we met elkaar omgaan”, aldus Rahma. “Laatst kreeg een ouder van school te horen dat haar kind van zeven niet meer mocht meedoen met de gymles omdat haar gymkleren te klein waren. Dat meisje wilde zo graag meedoen, maar werd uitgesloten omdat haar ouders geen geld hebben voor nieuwe kleding. Samen in deze buurt zorgen we ervoor dat ze snel weer kan meedoen, maar de houding van de lerares en daarmee ook de school is voor mij volstrekt onbegrijpelijk.”
“Als stichting zijn we actief in een aantal wijken in Rotterdam en omgeving maar er is zoveel meer hulp nodig, ook buiten Rotterdam. Neem alleen al het fors toenemende aantal ouderen dat volstrekt vereenzaamt en niet meer voor zichzelf kan zorgen. Wij kunnen niet meer doen dan af en toe een praatje maken, maar deze mensen hebben acuut hulp nodig. Niet alleen sociaal en financieel, maar ook heel praktisch zoals een schoonmaakploeg voor hun woning”, aldus Maud. “Ook jongeren hebben meer aandacht nodig. Door niet naar ze luisteren, de problemen in de wijken niet te onderkennen en ze snel te veroordelen tot hele of halve criminelen, maak je het probleem alleen maar erger. Vandaar dat we jongeren die een misstap hebben begaan opzoeken in de gevangenis. Een luisterend oor is zo belangrijk voor ze. Sommige die we hebben gesproken, zetten zich na terugkeer in voor onze stichting en de buurt.”
“Donaties hoeven niet alleen financieel te zijn”
Met de donaties die de stichting krijgt, kan alleen het allernoodzakelijkste worden gedaan, ook al is er in de wijken veel meer ondersteuning nodig. Donaties hoeven niet alleen financieel te zijn. Er zijn bijvoorbeeld ook bedrijven die voedsel- of kledingpakketten beschikbaar stellen. Daarnaast is het werk van vrijwilligers enorm belangrijk. “Een rechtvaardige samenleving begint bij oprechte aandacht. Het is eenvoudig om te geven, het kost ook niets, en toch is dit wat er vaak in de samenleving ontbreekt, ook bij instanties, die zich verschuilen achter regels en starre houdingen die de problemen alleen maar erger maken. Laten we niet wachten tot zij wel gaan bijdragen aan een rechtvaardige samenleving, maar laten we samen als mensen vandaag beginnen. Gewoon door eens oprecht te luisteren naar je medemens.”
Hoe kun jij bedragen?
Geraakt of geïnspireerd door het werk van Stichting Salaam en zou je zelf willen bijdragen? Dit is wat je onder andere kunt doen:
- Doneer. Alles helpt, zowel kleine als grote bedragen.
- Help mee de naamsbekendheid te vergroten. Deel verhalen op social media en zorg dat meer mensen ze lezen. Dit zorgt voor meer bewustzijn en betrokkenheid. En hoe meer mensen hierover lezen, hoe groter de kans op nieuwe donateurs.
- Wijs jouw bedrijf op het werk van de stichting. Ieder bedrijf kan bijdragen, zowel financieel als door het beschikbaar stellen van (houdbare) producten.
- Kom helpen in de wijk of achter de schermen. Er zijn veel handjes nodig. Denk aan het helpen met alle voorbereidingen, organiseren van activiteiten, administratieve werkzaamheden etc.
MaatschapWij wil met een aantal jonge toptalenten uit de financiële sector (van onder meer Allianz, AnsvarIdéa, Aon, De Goudse, HDI Global SE en De Vereende) een steentje bijdragen aan het helpen oplossen van de vele uitdagingen in de zogenaamde achterstandswijken, te beginnen in Rotterdam. Daarbij staan uiteraard de hulpvragen in de wijken zelf centraal. Die hulpvragen zijn geformuleerd en gaan niet alleen over het concreet hulp bieden aan mensen die dat nodig hebben, maar ook over hulp bij onder meer storytelling, ict-, juridische en verzekerings- en organisatorische vraagstukken en subsidieaanvragen.
