Sinds de nieuwe mensen er zijn

Ik ben een Tsjadische olifant uit Zakouma en dit is mijn unieke verhaal. Toen ik werd geboren, reikte onze grens verder dan waar de aarde en de lucht elkaar ontmoeten. We waren met velen, en ook met veel andere dieren. Ik kan me nog herinneren dat de grote rivieren helder water hadden. Aan het einde van de vorige eeuw waren hier enorme kuddes van mijn soort. Maar later was er bijna niemand meer van ons over. Ik ben er wel.

De anderen waren allemaal neergeschoten door ivoorstropers uit Soedan. Deze stropers joegen ons op als koeien, en doodden zoveel van ons als mogelijk was. Hun verlangen naar ivoor maakte hen gek en ik was persoonlijk getuige van de moordpartijen op kuddes olifanten, tot wel zestig tegelijk, op één plek. Mannetjes, vrouwtjes en jongen werden allemaal vermoord vanwege hun witte goud.

Ik had in het verleden van mijn ouders gehoord over jagers en hun ivoor zoektochten, en was altijd op mijn hoede voor mensen. Maar zo erg hadden we het nooit meegemaakt.

Soms keer ik terug naar deze afschuwelijke plekken om mijn respect te betuigen en herinner me dan altijd de eerste dag dat ik hier terugkeerde. De lichamen van mijn vrienden en familieleden lagen bij elkaar, sommige in een omhelzing, andere in hun laatste momenten van marteling en pijn. Leeuw en hyena rustten uit onder de volle maan, te volgegeten van hun gratis maaltijden om te bewegen. Ik herkende wie de karkassen waren aan hun hoofden, oren, slurven, kaaklijnen, voeten, staarten en huid. Alle slagtanden waren meegenomen. Uitgehakt door bijlen en kapmessen. Ik kon er niet lang blijven. Het was op die dag, kijkend naar de uitgeholde schedels en de grotesk misvormde lichamen, dat ik me realiseerde hoe vervloekt we waren vanwege onze slagtanden.

Emotionele kennis
Ik herinner me een kalf die de moordpartij had overleefd. Op de een of andere manier was hij gescheiden geraakt van zijn familie. Veruit de meeste kalveren waren dat niet en bleven bij de lichamen van hun dode en stervende moeders waar ze werden doodgeknuppeld om kogels te besparen. Hij dwaalde alleen door de bush en viel, eenmaal emotioneel uitgeput, op de grond. Ik zag zijn kleine lijfje stuiptrekken van pijn, trauma, paniek, woede en angst. Hij snikte en snikte. Ik kon daar niet blijven, dus liet ik hem achter in de rivierbedding waar hij lag. Ik geloof dat het de derde nacht was dat de leeuwen hem meenamen. Zijn geest was toen al verdwenen.

Vanaf dat moment verstopte ik me in de bossen en hield mijn slagtanden uit het zicht als er mensen in de buurt waren. Lange tijd waagde ik mij alleen in de uiterwaarden en dronk ik ’s nachts. Ik was niet de enige.

“De wildernis bleef stil, de energievelden waren dood”

De wildernis bleef een tijdje stil. Ook de energievelden waren dood. Ik kon dagenlang lopen voordat ik een olifant voelde, iets wat mij nooit eerder was overkomen. Het lijkt erop dat we allemaal zo stil mogelijk waren, in een poging onszelf te verliezen zo ver mogelijk weg van het bloedbad en de onzekerheid. Langzaam en genadig verstreek de tijd. Je zou kunnen zeggen dat ik een van de gelukkigen ben. Er zitten drie kogels in mijn schouder. Maar ik draag ook de pijn van herinneringen, tot op de dag van vandaag.

Nieuwe mensen
Het veranderde toen de nieuwe mensen kwamen. Ze zijn anders. Om ons te beschermen zijn sommigen van hen gedood door die stropers. Zouden hun nabestaanden zich net zo voelen als wij dat doen. Soms voel ik dat, omdat de energie dan zo sterk is.  Als dat zo is, betekent dit dan niet dat ons lot met elkaar verweven is.

Hoe komt het dat sommigen zoveel wreedheid voor anderen kunnen creëren? Veel corrupte politici, malafide milities en krijgsheren hebben hun terreurcampagnes en wraakacties rechtstreeks gefinancierd via de illegale verkoop van ivoorsmokkel. Mijn witte goud is zo waardevol dat het een lange en ellendige geschiedenis kent van zowel buitenlandse als lokale uitbuiting. Deze uitbuiting heeft onnoemelijk veel geweld, moord en ontheemding veroorzaakt.

Voorraden ivoor worden in diplomatieke vrachten mijn continent uitgesmokkeld en vinden hun weg naar de sweatshops van de beeldhouwer, waar de slagtanden worden getransformeerd in bizarre snuisterijen, ornamenten en kunstvoorwerpen. Sommigen eindigen zelfs als religieuze beeltenissen met zelfzuchtig in stand gehouden mythen over wonderbaarlijke genezende krachten. Anderen belanden in de straten van de moderne westerse samenleving waar je mag verwachten dat dit  sociaal, juridisch, moreel, ethisch, logisch, emotioneel en spiritueel onaanvaardbaar zou zijn. Er is niets destructiever in deze wereld dan goede mensen die niets doen.

“Er is niets destructiever in deze wereld dan goede mensen die niets doen”

Er wordt een complexe oorlog uitgevochten en gelukkig vechten veel nieuwe mensen tegenwoordig voor mijn soort. Er heerst de laatste tijd een stilte, maar het is een sluimerende stilte. Voor hoe lang? De ivoorconsument is een meedogenloze vijand.

De dorst naar hoop
Ik ben nu oud en mijn schouder geeft me problemen. Ik heb moeite om naar onze kuddes te gaan, maar voel me nog steeds gedwongen om dat te doen. Het is mijn plicht om bij hen te zijn en mijn raad aan te bieden. Hoewel ik tegenwoordig de voorkeur geef aan mijn eigen gezelschap, kiezen onze families ervoor om samen te komen in grote bijeenkomsten. Zo is het veiliger. Voor het geval de moordenaars terugkeren. We hebben er ook voor gekozen om een ​​tijdje geen jongen op de wereld te zetten, omdat we niet wilden dat ze hetzelfde zouden moeten meemaken.

Sinds de nieuwe mensen kwamen, verandert dit langzaam.

Soms ontmoet ik oude vrienden, zij die dezelfde herinneringen en nachtmerries delen. Het zijn allemaal padvinders, net als jij en ik. In het droge seizoen zijn wandelingen naar het water ver en vermoeiend, maar er is een plek vlakbij de grote rivier waar af en toe water uit de handen van nieuwe mensen stroomt. Ik ga daar soms heen. Het duurde lang voor ik dat durfde. Op warme dagen is het zoete, schone en koele water mijn levensbloed. Veel belangrijker is dat – voor het eerst in lange tijd – een veel grotere dorst wordt gelest: de dorst naar hoop.

“Veel belangrijker is dat de dorst naar hoop wordt gelest”

Nooit vergeten
Soms liet ik me, terwijl ik dronk, door de nieuwe mensen aanraken. Sommigen doen dit vanwege hun eigen egoïstische behoeften, anderen uit nieuwsgierigheid en sommigen uit mededogen. Er zijn mensen aan wie ik oprecht gehecht ben, andere tolereer ik en sommigen mogen niet in mijn buurt komen.

Ik blijf bang voor mannen met een gekleurde tulband, de energie van iemands wezen, of voor iemand die spreekt in de taal van de moordenaars. Dan wend ik me af, ook al heb ik enorme dorst. Ik heb ervoor gekozen om terug te keren naar deze plek, maar alleen op mijn voorwaarden. Ik kan stilte voelen. Ik kan vrede voelen. En na wat een eeuwigheid leek, is er hoop. Maar wat er is gebeurd, zal ik nooit vergeten.

Opgedragen aan iedereen bij AP Zakouma die zoveel heeft gegeven en blijft geven aan het behoud van olifanten en dieren in het wild. Voor sommigen was het het ultieme offer. Jullie zijn allemaal een ongelooflijke inspiratiebron. De hartslag achter deze prachtige vuurtoren van hoop die de wereld opmerkt.

Allan McSmith is ruim dertig jaar wildernisgids en natuurbeschermer. In de wildernis laat hij het belang en de betekenis van natuur diep ervaren, evenals de urgentie om ons natuurlijk erfgoed te behouden en te herstellen. Alan is tevens een inspirerend spreker en auteur. Meer informatie:www.alanmcmsmith.com

Voor het New Financial Magazine schrijft Alan al sinds 2008 over zijn wilderniservaringen. De meest impactvolle verhalen verschijnen (bewerkt en ingekort) op MaatschapWij.

Vertaling Willem Vreeswijk.