Staken tegen klimaatvervuiling: waarom dat goed voor ONS is.

‘There is no planet B’, ‘You’ll die of old age, we’ll die of climate change’ en ‘klimaatverandering = massamoord’. Deze leuzen zullen we vandaag horen. Demonstranten komen samen in Den Haag om te protesteren tegen de manier waarop wordt omgegaan met de klimaatcrisis. Het protest is onderdeel van de wereldwijde klimaatstaking. De spreuken doen vermoeden dat we te maken hebben met een boze menigte die vooral ‘tegen’ iets is. Maar is dat eigenlijk wel wat staken is? Of is er meer aan de hand?

Het eerste protest waar ik aan deelnam was de anti-Bush demonstratie in 2005. Ik was tien jaar oud. Gearmd liep ik met mijn beste vriendin, onze ouders en een hele stoet mensen vanaf het Museumplein naar de Dam. Zoals het woord ‘anti’ doet vermoeden, waren we tegen de oorlog en het algehele beleid van Bush. Ik denk niet dat wij tienjarigen doorhadden wat we nou precies riepen. Maar dat deed er ook niet echt toe. Samen met de menigte waren we ergens voor op aan het komen.

Toch is de reactie op protest niet zo positief. Jongeren die zich inzetten voor het klimaat worden ‘klimaatspijbelaars’ genoemd en vanuit de politiek wordt oproer rondom het Sinterklaasfeest zoveel mogelijk onderdrukt. Filosoof Mathijs van de Sande ziet dat de politieke waardering voor protestanten in de 21ste eeuw sterk is afgenomen. In een interview met Trouw merkt hij op dat “protest per definitie wordt gezien als onwenselijk, gevaarlijk en problematisch”. ‘Tegen iets zijn’ wordt als ongemakkelijk ervaren.

Dat niet alleen in de politiek protest minder wordt gewaardeerd, is te zien aan de opkomst tijdens demonstraties. Afgelopen maart verzamelden 40.000 mensen zich op de Dam tijdens de klimaatmars. Daarmee was het een van de grootste demonstraties van de afgelopen jaren. Maar de opkomst was nog niets bij de 550.000 demonstranten die in 1983 op het Malieveld tegen kernwapens protesteerden. 510.000 meer Nederlanders waren destijds op de been. We tekenen wel een petitie op internet, maar de straat op gaan? Mwah.

Waarom komen we minder in opstand? Een van de belangrijkste verklaringen hiervoor is het individualisme. Doordat de maatschappelijke instelling meer is ‘als ik het maar goed heb’, gaan mensen minder collectief op pad om iets te veranderen. Anders dan in de jaren tachtig zijn we niet meer vanzelfsprekend lid van een politieke partij, vakbond of religieuze groepering. We zijn meer aangewezen op onszelf. Terwijl een ‘wij’ gevoel juist zorgt voor collectieve actie bij onvrede.

In 2015 liep ik voor een tweede keer mee met een demonstratie. We waren ‘tegen’ het TTIP handelsverdrag. Ik had documentaires gezien en artikelen gelezen en was tot de conclusie gekomen dat TTIP verbannen moest worden. In mijn herinnering was het een zonnige zaterdagmiddag. We deelden leuzen met elkaar uit, praatten over onze ongenoegens en deelden ervaringen. We waren samen. En wilden samen iets doen voor mens en natuur. Net als tien jaar eerder waren we samen ergens voor op aan het komen.

Daar zit de paradox. We demonstreren minder omdat we individualistischer zijn, en tegelijkertijd geeft demonstreren precies dat ‘wij’-gevoel dat we missen.

Maar vandaag lijkt daar verandering in te komen: tijdens de wereldwijde klimaatstaking zijn miljoenen mensen mensen op de been om ‘een einde aan het tijdperk van vervuiling’ te eisen. De straten zijn gevuld met jongeren, ouderen, studenten, leraren, ouders en activisten. En dat verbindt.

Als we staken, zijn we niet alleen ’tegen iets’. We geven aan waar we samen bereid zijn voor te vechten. Even stappen we uit onze individuele leventjes en is het gemeenschappelijk belang het belangrijkste wat er op dat moment is. Dus als we vandaag horen ‘there is no planet B’ en lezen ‘klimaatverandering = massamoord’ dan betekent dat eigenlijk dat we samen voor een ‘rechtvaardige en leefbare planeet’ opkomen.

Vandaag staak ik weer gearmd met mijn beste vriendin. Wil jij weten hoe het eraan toegaat tijdens de klimaatstaking? Volg ons op Instagram!