Gen Z: Te veel, te snel? Of leef en leer!

Meer dan de helft van de jongeren heeft psychische klachten. Wat hebben jongeren nodig om zich beter te voelen? Voor haar boek Feelin’ Better ging Eva van Otterlo op zoek naar hun ervaringsverhalen. Ze vroeg hen: ‘Hoe is het met je?’, ‘Wat gebeurt er in je leven?’ en ‘Hoe zie je de toekomst?’ Daarnaast interviewde ze experts over thema’s die de generatie Z bezighoudt. Wat zijn haar belangrijkste bevindingen?

De vraag ‘hoe gaat het met je?’ is best een lastige. Zelden geven jongeren hierop meteen een eerlijk antwoord. Ze ervaren de vraag als confronterend. Met leeftijdsgenoten is het eenvoudiger om te praten over je gemoedstoestand, daar voelen jongeren minder oordeel.

Neem bijvoorbeeld het antwoord van Sander (27) op die vraag: “Vandaag wel goed, maar vorig jaar ben ik een paar maanden thuis geweest, overspannen. Ik zag het niet aankomen, voelde me overprikkeld, last van geluid, licht, ik had te veel stress, was veel moe en ik heb eindeloos geslapen. Dit kan iedereen overkomen, ik heb te lang te veel gedaan en mijn lijf riep me een halt toe. In eerste instantie wilde ik deze gemoedstoestand googelen om het te fixen. Vroeg me af of het covid-gerelateerd was. Samen met een psycholoog en meditatie-apps heb ik ‘moeten en willen’ op een rijtje gezet en gekeken naar wat ik echt belangrijk vind. Dat heeft gezorgd voor rust in mijn hoofd en lijf.”

Of neem het inspirerende verhaal van Joris. Hij heeft een trainingsbureau waarmee hij jongeren met psychische klachten helpt. Hij had een bewogen jeugd, heeft veel meegemaakt en achttien trauma’s overwonnen. Hij heeft de demonen uit zijn leven omarmd: “Ik ben mezelf gaan accepteren, dat was hard werken. Therapie, EMDR, familieopstelling, traumaverwerking en lichaamswerk hebben me geholpen. Maar  zeker ook een gezonde leefstijl, lekker veel de natuur in. Als ik nu in de spiegel kijk, zie ik iemand van wie ik hou. Ik ben dankbaar voor alles wat ik heb meegemaakt, voel me in balans en ook de disbalans die ik nog regelmatig ervaar mag er zijn. Samen met mijn partner en mijn kinderen beleef ik het leven dieper, ik ben in verbinding met mezelf.”

In een jaar tijd heb ik zo’n zestig mensen ontmoet, jong en oud. Ik ben in gesprek gegaan over wat er leeft bij de generatie Z en heb hierbij de Socratische methode gebruikt. Ik stel vragen die bedoeld zijn om uit te zoeken wat de ander denkt en waarom. Deze vragen zijn niet oplossingsgericht, maar fundamenteel en bovenal, vrij van oordeel.

Onderwerpen als klimaatzorg, keuzestress, prikkels en prestatiedruk kwamen langs. Maar ook spraken we over onduidelijkheden die bij deze generatie leven. Met bijbehorende vragen als: waarom krijgt de LHBTIQ+-gemeenschap zoveel aandacht? Wat is grensoverschrijdend gedrag en hoe werkt consent? En wat is het verschil tussen een dip en een depressie? Hoopgevend voor hen is om te lezen dat ze niet de enige zijn met een eetstoornis, adhd of een neurodivergent brein. En dat ze er ook weer vanaf kunnen komen.

Niet eenduidig
Al snel werd duidelijk dat deze generatie niet eenduidig te kenschetsen is. Ze zijn geboren in een wereld met internet, alles gaat snel en er is een enorme prestatiedruk. Er is een grote hoeveelheid met informatie die op ze afkomt. Niet elk brein is hierop toegerust, ons neurosysteem raakt eenvoudig overbelast, depressie en angst steken de kop op. Mensen leven veel in hun hoofd. Normaliter heb je een aantal generaties nodig om je aan te passen aan verandering.

“Je hebt een aantal generaties nodig om je aan te passen aan verandering”

Deze generatie wacht dezelfde taken en verantwoordelijkheden als toen ik hun leeftijd had, maar ze hebben gewoonweg meer te doen in dezelfde tijd. Meer jongeren dan vroeger kiezen voor hoger onderwijs, maar hebben vier of hooguit vijf jaar de tijd om hun diploma te halen. En als ze klaar zijn, is er geen woning beschikbaar. Ook hebben ze moeite met de aansluiting met ouderen, bijvoorbeeld op de werkvloer. Of is dat andersom?

En dan hebben we het nog niet eens over de klimaatzorg, de druk van sociale media en de cancelcultuur die ervoor zorgt dat jongeren niet zomaar zichzelf durven zijn.

Alles bij elkaar opgeteld, hebben deze jongeren veel op hun bordje. Wat helpt, is openheid en transparantie. Mijn tip? Praat over wat er in je leeft. Ga met elkaar in gesprek, toon je kwetsbaarheid en probeer schaamteloos jezelf te zijn. Val en sta weer op. Leef en leer. Blijf bij jezelf en ga in gesprek. Interact!

Feelin’ Better, Gids voor de geluksgeneratie is te bestellen via de site van R&Z Boeken

Tekst: Eva van Otterlo
Eva is neerlandica, tekstschrijver, ghostwriter, auteur, moeder van twee Gen-Zetters. Zij schreef eerder De Vibe van Nimma, een boek over innovatie, groei en talent in Nijmegen. Eva kent depressie en angst van dichtbij, is neurodivergent en gevoelig voor wat er speelt in de samenleving. In haar gesprekken neemt ze dit mee. Ze vraagt openminded naar wat mensen in hun ziel raakt en schrijft dit zó op dat de lezer haar emotie en inspiratie voelt.

Iedere week een flinke dosis positiviteit en blikverruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Inspiratie gegarandeerd!