Geef angsten een hart

Angst kent vele varianten die ons hartkloppingen bezorgen of die ons gevangen houden in spanning of paniek. Meer extreme vormen  zijn achtervolgingswaanzin, het gevolg van het vermoeden van wraakneming of angst voor de angst zelf. Lichtere vormen van angst voelen louter ongemakkelijk, zwaardere zijn vaak ego-gebonden en weer andere kunnen leiden tot serieuze stoornissen.  

Op zich is er niets mis met angst. Angst is er of juist afwezig. In het hele leven komen prikkels voor die emoties, zoals angst, wakker maken in een mens, bijvoorbeeld gezien en gehoord willen worden, het moeilijk redden in het werk of leven, angst om een relatie te verliezen, alleen te zijn of angst voor de liefde.

Angst kan ook reëel en terecht zijn. Denk aan angst voor een oorlogshandeling, een overval, een verkrachting of aan een virus zoals HIV. Soms is angst voor iets ook wel eens noodzakelijk om iemand tot actie te bewegen, zoals het ondergaan van een medisch onderzoek als je je al drie weken lang onwel voelt en je je er ongerust over gaat maken iets ernstigs onder te leden te hebben of een condoom te gebruiken als je een wip maakt met een vreemde.

Het wordt pas lastig als we ons constant zorgen maken, langdurig in de angst blijven hangen en onze geest er voortdurend mee bezig is en blijft. Als het ware houdt onze geest dan de angst vóór ogen en lopen we er voortdurend achteraan. Dan is er werk aan de winkel.

Luisteren naar de boodschap achter angst
Als je angst kunt zien als een belangrijke ‘boodschap’ in je systeem en er vervolgens aandacht aan besteedt (naar luistert), erkent dat de angst er mag zijn, de nare gevoelens toelaat en uiteindelijk omarmt, in je hart sluit en bedankt voor de boodschap gaat de geest over tot de orde van de dag.

“Zie angst als een belangrijke boodschap in je systeem”

Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, zal je wellicht zeggen, vooral in een tijd dat de mensheid in grote delen van de wereld collectief overspoeld wordt door angstaanjagende gebeurtenissen, zoals oorlogen, pandemieën, oprukkende kunstmatige intelligentie, manipulaties met algoritmen, een wapenwedloop, polarisatie, onder druk staande democratieën, geopolitieke ontwikkelingen, de polycrisis rond milieu en klimaat, de uitputting van de aarde, tanende vriendschapsrelaties en bondgenootschappen tussen landen, ernstig bekritiseren of zelfs de rug toekeren van instituties, alsmede isolationisme, handelsoorlogen en zelfs deportaties. En helaas zijn er ook mensen die zodanig verstrikt raken in hun emoties, angsten en waandenkbeelden dat ze drugs- of alcohol verslaafd raken en die op hun beurt angst opwekken in hun directe omgeving door hun agressieve gedrag. Ook zijn er mensen die radicaliseren en zonder schroom dreigen met het plegen van moordaanslagen of er daadwerkelijk toe overgaan en voor grote paniek zorgen.

Oorzaken en gevolgen van angst
Zonder de ernst te willen bagatelliseren en voorbijgaand aan angsten die het gevolg zijn van extreme omstandigheden, zoals oorlogen en natuurrampen, worden veel angsten veroorzaakt door een té materiële gerichtheid, verblinding door het ego of ze zijn onbewust ontstaan door het overnemen en ankeren van de mening en invloed van anderen. Zonder dat men zich ervan bewust is, wordt men, veelal voor langere tijd, door deze vormen van angst beperkt om het leven ten volle te leven en leiden ze tot problemen zoals, onzekerheid, gevoelens van geleefd te worden, gevoelens van afwijzing, moeilijkheden rond hoorbaarheid of zichtbaarheid, zich onveilig of bedreigd voelen, vereenzaming of angsten die gepaard gaan met schuld- en/of schaamtegevoelens.

“Veel angsten worden veroorzaakt door een te materiële gerichtheid”

Aan de ene kant is het bewonderenswaardig dat er ondanks de meest barre omstandigheden mensen zijn die over zoveel veerkracht, relativeringsvermogen en overlevingskracht lijken te beschikken dat zij in staat zijn om het leven te nemen zoals het zich aandient en er ondanks hun angst geen denken aan is om het bijltje erbij neer te leggen.

Aan de andere kant is het voor velen complex en lastig om hun angsten onder ogen te zien, te overwinnen, los te laten of op zijn minst zodanig te kanaliseren dat blijvende mentale schade wordt voorkomen of reeds ontstane schade wordt geheeld en dienen er hulpbronnen te worden aangeboord en begeleiding te worden aangedragen.

De helende werking van het hart
De meest krachtige manier om angsten te overwinnen en los te laten is door er helende energie vanuit het hart oftewel onvoorwaardelijke liefde tegenover te zetten. En dat is mogelijk omdat deze liefde intrinsiek in ons allemaal aanwezig is, maar vaak overschaduwd wordt door een zodanig dik pakket aan negativiteit dat we de verbinding ermee zijn kwijtgespeeld. Het is dus zaak om bij het werken aan het overwinnen van angsten de verbinding met de liefde in onszelf te herstellen.

“Het is zaak om de verbinding met de liefde in onszelf te herstellen”

Er zijn meerdere methoden en technieken die ondersteunend zijn om met het inzetten van de helende kracht en de neutraliteit van de verbinding met het liefdevolle hart angsten los te laten, te kanaliseren of te overwinnen. Ik noem enkele voorbeelden:

• Door gebruik te maken van een emotionele bevrijdingstechniek, die beoogt  angsten en andere emoties krachtig, doch liefdevol, te relativeren.
• Door het verrichten van ‘schaduwwerk’, hetgeen beoogt angsten onder ogen te zien en ze liefdevol los te laten in plaats van ze voor ogen te houden en negatief te ankeren in je systeem.
• Door angsten ‘een hart te geven’ met het doel ze te neutraliseren.

Emotionele bevrijdingstechniek
In een script met onder andere een aantal ‘klopronden’ wordt de impact van angsten, belemmeringen of negatieve conditionering geneutraliseerd. Tijdens het doornemen van zo’n script klopt men zachtjes op een serie acupunctuurpunten op het hoofd, gezicht, handen en bovenlichaam, terwijl de stressreactie, die verbonden is met een bepaalde situatie, zoals angst, belemmering of conditionering aanstaat.

De kern van het te doorlopen script is:

• De huidige gevoelens rond het vooraf benoemde thema (h)erkennen en accepteren.
• Het overwegen en benoemen van mogelijke positieve verschuivingen in het perspectief over het ingebrachte thema.
• Het loslaten/loskomen van negatieve emoties, angsten en barrières rond het thema.
• Het inbrengen van positieve, ondersteunende, waardevolle, zo mogelijk humorvolle energie en gedachten rond het thema.
• In verbinding met het hart benoemen van een aantal liefdevolle en positieve affirmaties ter afronding en versterking van de werking van het script.

Het effect wordt meestal pas ten volle bereikt als het script in de loop van een aantal weken meerdere keren wordt doorlopen.

De ‘schaduw’ omarmen
Carl Jung zei dat het zelf pas geheeld en heel kan worden, als we de ‘schaduw’ van twijfels, angsten, fantasieën, verlangen naar goedkeuring door anderen, conditionering en dergelijke erkennen en onder ogen zien. Deze schaduw betekent dat alles wat we onplezierig vinden om over onszelf toe te geven, verborgen ligt in ons allemaal, in wat Jung het ‘collectieve onbewuste’ noemde, hetgeen inhoudt dat iedereen deze schaduw onbewust met zich meedraagt.

De gemiddelde mens, zei hij, zou veel liever zijn schaduw op de wereld projecteren, die veroordelen en als kwaad beschouwen, denkend dat het zijn of haar opdracht is om het kwaad in de wereld te bestrijden. In werkelijkheid is de opdracht slechts het erkennen van de (angst voor de) aanwezigheid van dergelijke schaduw gedachten en impulsen in onszelf. Door ze te erkennen en te accepteren als voorbijgaande gedachten hebben ze geen macht meer, worden ze stil en stopt de onbewuste beheersing.

“Iedereen koestert heimelijk de angst dat we dom, lelijk, ongeliefd en een mislukkeling zijn”

Er is volgens Jung niets unieks aan ons als het gaat om de manier waarop we onze emoties symboliseren. Iedereen koestert heimelijk de angst dat we dom, lelijk, ongeliefd en een mislukkeling zijn. Het is dan ook verstandig om dit soort symbolen van een flinke dosis humor te voorzien, want de symbolen van het onderbewustzijn zijn precies dat; het zijn symbolen, en ze zijn primitief van aard. Als we er bewust mee werken, kunnen ze ons versterken in plaats van belemmeren.

De bereidheid om een angst onder ogen te zien en ermee te werken totdat we ervan loskomen, leidt tot meer zelfvertrouwen, innerlijke vrijheid, vreugde en innerlijke rust.

Angsten een hart geven
In dit voorbeeld van het ‘overwinnen’ van angsten staat de ondersteuning door het hart en de techniek van de hartsademhaling centraal. Onder hartsademhaling wordt verstaan dat een coachee op instructie van een coach ritmisch en bewust gaat inademen door de neus en door het ‘energiegebied’ rond het hart en uitademen door de mond en door het ‘energiegebied’ rond de navel. Terwijl de coachee in het gelijkmatige ritme van de hartsademhaling komt ankert de coach meerdere keren hardop de anker woorden: neutraliteit, liefdevol en mild.

Na het ankeren van de hartsademhaling wordt door de coachee een probleem geformuleerd dat vermoedelijk door angsten is veroorzaakt of erdoor in stand wordt gehouden, zoals onzekerheid, afwijzing of issues rond hoorbaarheid en zichtbaarheid.

Met het geformuleerde probleem in het achterhoofd wordt in samenspraak tussen de coachee en de coach nagegaan welke identificaties, conditionering, externe programmaties, verwachtingen en verlangens, alsmede het gedrag voortkomend uit de opvoeding, het onderwijs en het gezin het probleem van de coachee gevoed hebben.

Vervolgens wordt nagegaan wat de angsten, blokkades, belemmeringen en tekortkomingen zijn waarmee de coachee te maken heeft, waardoor hij/zij blijft hangen in het probleem?

Tenslotte wordt door de coach uitgevraagd wat er zou gebeuren als de coachee helemaal zichzelf durft te zijn, zichzelf toe durft te laten, wat doet hij of zij dan? Hoe zou hij of zij zich dan voelen en gedragen?

Met de verzamelde informatie doorloopt de coachee in een continue hartsademhaling een ‘ankeroefening’ met als doel de benoemde angsten te voorzien van neutrale en liefdevolle hart energie.

Het is immers het hart dat een belangrijke beschouwende, neutrale, liefdevolle en milde positie inneemt, waardoor de angsten sterk worden gerelativeerd en geneutraliseerd en de coachee in staat wordt gesteld het probleem los te laten.

Tekst: Kees van der Stel 

Een toelichting op de emotionele bevrijdingstechniek, alsmede een uitgewerkt klopscript zijn te vinden in de documenten ‘Toelichting emotionele bevrijding’ en ‘Klopscript EFT’. Tevens kun je ze terugvinden onder het kopje blog op de website van Kees van der Stel.