Betekenisvolle boeken, december 2025
De Betekenis Boeken Club, een initiatief van Ron van Es, gaat voorbij aan actualiteiten en hypes, maar belicht boeken met kwaliteit en inhoudelijke kracht. Door aandacht te besteden aan boeken die ertoe doen, ontstaat een mooie bibliotheek van betekenisvolle boeken waar geïnteresseerden eindeloos uit kunnen putten. Iedere maand brengt MaatschapWij vier boeken onder de aandacht die de afgelopen maand zijn toegevoegd aan deze snel groeiende betekenisbibliotheek. Dit keer de boeken van de maand december 2025.
Naar een nieuw samen, een pleidooi voor meer verbinding – Ap Dijksterhuis
Ontmoeten, zien en gezien worden, Ap Dijksterhuis noemt dat sociale gezondheid. “De grootste bedreiging is een slechte sociale gezondheid, en die sociale gezondheid staat de laatste jaren onder druk. (…) Een almaar grotere groep mensen voelt zich eenzaam en een groeiend aantal mensen denkt dat er niemand voor ze klaarstaat als ze steun nodig hebben.”
Het lijken open deuren die Ap Dijksterhuis hier bespreekt, en dat zijn ze ook, behalve dat hij die open deuren met talloze onderzoeken (wereldwijd) bewijst.
“Hoe vaak per week lunch of dineer je met anderen, en hoe vaak doe je dat alleen?” – Ap Dijksterhuis
In licht bevroren – Brigitte de Swart
Brigitte de Swart schreef een roman over de Joodse fotografe Emmy Andriesse. Zij was het die de foto maakte van een graatmager kind met een grote lege pan in de hongerwinter van de Tweede Oorlog. Die foto werd een icoon van die verschrikkelijke tijd én was het bewijs aan de Nederlandse regering in Londen dat de bevolking daadwerkelijk voedseldroppingen nodig had en kregen van de geallieerden.
Hoe was het om in die oorlog zo’n foto te (kunnen) maken? Wie was Emmy Andriessen? Met wie was zij? Hoe zagen de gesprekken binnenskamers eruit? Wat waren de plannen en ideeën? Daarvoor moet je wel een roman schrijven zoals Brigitte de Swart dat deed. De schrijver als een vlieg op de muur om alles te kunnen volgen.
Om dat materiaal, de verhalen over je hoofdpersoon ook zo te schrijven dat er een roman ontstaat, een beleefde wereld van toen, met alle tegenslagen en soms voorspoed, dan heb je een uitstekende ‘pen’ nodig zoals die van Brigitte de Swart.
De oosthoek van de Melkweg – Han Leeferink
Het boek kent een merkwaardig begin: een jongen van zestien – Axl heet hij – verdwijnt van het toneel zonder waarschuwing, lijkt zich te verliezen in de stilte, in de poëzie, in de leegte van het bestaan. Zijn zus Lisa – zoekend naar vorm en betekenis – drijft haar zoektocht naar Axl in een richting waarin fictie en werkelijkheid elkaar raken en misschien zelfs overvleugelen. En dan is er Tomas, schrijver, die in de schaduwen van hun levens zijn eigen poging tot ontsnapping ziet – van herinnering aan kindertijd, van het lawaai van de wereld, van de beelden die ons voorgeschoteld worden.
Wat Leeferink hier voorlegt is geen conventionele roman. Het is eerder een literair spel, een zwerftocht door de grenzen: tussen leven en dood, tussen taal en mystiek, tussen het wereldlijke en het goddelijke. Wat mij vooral trof is de manier waarop Leeferink taal inzet met bijna een sculptuur van zinnen met veel verwijzingen naar kunstenaars en schrijvers.
Een gids die het ook niet weet, vijftig levenslessen van Leonard Cohen – Guus van Loenen
Guus van Loenen pakte er 50 liedjes van Leonard Cohen bij, luisterde daar van voor naar achter en van boven naar onder naar en analyseerde de teksten bijna zoals je met close reading doet. Het resultaat: 50 prachtige lessen voor het leven.
Bijvoorbeeld bij het lied The Guests: “Om uit alles te leren. Om zelfs uitersten als vervulling en verlatenheid in samenhang te zien. Rumi verwoordde die samenhang in zijn tekst van de herberg aldus: ‘Een verdrietige gedachte mag dan de weg naar vreugde blokkeren, ze maakt toch de weg voor vreugde vrij’.”
Of bij voor veel mensen het bekende Famous Blue Raincoat: “Je vriend is zowel je broeder als je moordenaar – net zoals het ooit was bij Kaïn en Abel. Je laat je gevoelens zien: missen, vergeven, vreugde, pijn.”
50 mooie liedjes, 50 bijzondere achtergronden, 50 mooie gedachten, 50 mijmeringen, 50 lessen.
Mag ik je voorstellen om er steeds één te nemen, zo’n liedje. Op een avond bijvoorbeeld. Je luistert er eerst naar, misschien twee, drie keer. Dan lees je de tekst, de les van Guus van Loenen. Eén les per keer. Niet meer. En laat die ene les voldoende zijn voor die avond. De volgende dag. De week erop. Pas dan pak je de volgende les.
