Zo vrij als een vogel binnen een vastgeroest systeem: deze 7 scholen doen het
Tijden veranderen maar scholen lijken niet mee te bewegen. Terwijl het verlangen naar vernieuwend onderwijs groeit zitten de meeste scholen muurvast in een verouderd onderwijssysteem. Maar er zijn uitzonderingen. Deze zeven scholen weten met succes de schoolregels te herschrijven.
Het is iets wat alle ouders en verzorgers voor hun kinderen willen: een goede school zodat ze alle kansen van de wereld krijgen. Maar wat is een goede school eigenlijk? En is een academische graad werkelijk het hoogst haalbare of doen we onze kinderen daar tekort mee?
Het huidige onderwijs, daar zetten deze onderwijspioniers hun kritische noten bij. Want, natuurlijk zijn we blij dat onze kinderen naar school kunnen en mogen. Maar we proppen ze ook vanuit een vastgeroest systeem regelrecht de prestatiemaatschappij in. Kinderen leren op school niet om hun talenten en passies te ontplooien, maar hoe ze goed moeten scoren. Bovendien worden op de huidige manier veel kinderen en hun talenten uitgesloten. Gelukkig zijn er ook scholen die het heel anders doen en zo kinderen én leerkrachten laten opbloeien:
Brockwood Park School
Onderwijsfilosoof Jiddu Krishnamurti zijn grootste zorg was dat we kinderen volstoppen met informatie en vervolgens testen of ze dat onthouden hebben. Maar wat we ze niet leren is hóe ze zelf kunnen leren en ontdekken. “Als we kinderen alleen voorbereiden om te kunnen voorzien in levensonderhoud, zullen ze voorbijgaan aan de zin van het leven.” Krishnamurti richtte in 1969 Brockwood Park School op, een internationale kostschool waar kinderen van 14 tot 19 jaar op een holistische manier les krijgen. Wat ze anders doen? Er is geen straf en geen beloning. Er worden geen cijfers gegeven, geen prijzen uitgereikt en competitie kennen ze niet. In plaats daarvan krijgen kinderen de ruimte en vrijheid om fouten te maken. En het studieprogramma? Die stellen leerlingen zelf samen zodat hun intrinsieke interesses gevoed worden.
Dit bericht bekijken op Instagram
Green School Bali
Nog een school die bewijst dat het anders kan; de Green School Bali. Deze duurzame school is gebouwd van bamboe, heeft geen muren en staat midden in de jungle. De Green School is inmiddels bekend als de beste school ter wereld en dat is te danken aan het feit dat over alles is nagedacht. Niet alleen de omgeving is groen, het gebouw is van natuurlijke materialen en de school wekt haar eigen schone energie op. De kinderen zijn elke dag bezig met duurzaamheid en worden de toekomstige groene leiders genoemd. Ze leren over en vooral ín de natuur. De scholieren verbouwen hun eigen groente en fruit en zorgen voor de boerderijdieren. Bovendien is er naast rekenen en taal veel aandacht voor andere vakken. Zo is yoga een vast onderdeel van het studieprogramma. Natuurlijk is een dure privéschool aan de andere kant van de wereld niet voor iedereen weggelegd, maar als inspiratiebron kunnen we de Green School zeker gebruiken.
Dit bericht bekijken op Instagram
NOWSCHOOL
De Green School Bali als voorbeeld nemen, dat is precies wat onderwijspionier Juliëtte Schraauwers doet. Juliëtte ziet dat kinderen, ouders en leerkrachten gevangen zitten in een hopeloos verouderd, lineair en door de economie aangedreven onderwijssysteem. Met NOWSCHOOL – gebaseerd op de visie van de Green School – biedt zij een alternatief. Het is een adaptief lerend ecosysteem dat toekomstbestendig en oplossingsgericht is. De belangrijkste vraag die daarbij centraal staat: ‘Waar is school voor bedoeld?’ NOWSCHOOL is nog in ontwikkeling en het is nog even wachten tot de schooldeuren opengaan. Want een onderwijsrevolutie ontketenen gaat niet zonder slag of stoot. Ondanks de uitdagingen, weigert het team haar droom op te geven. “We zijn sinds 2,5 jaar keihard aan het werk om te laten zien dat inclusief en regeneratief onderwijs echt mogelijk is.”
Dit bericht bekijken op Instagram
Vrijeschool
Voor iedereen die niet langer wil wachten: gelukkig zijn er in Nederland ook scholen die al lang en breed hebben bewezen dat het anders kan. Een bekende school is de antroposofische Vrijeschool, ook wel Waldorf Onderwijs genoemd. De Vrijeschool is een onderwijsvorm gebaseerd op de educatieve filosofie van Rudolf Steiner. Het onderwijssysteem draait al jaren mee, maar is vooral de laatste jaren in opmars. Met vrij wordt overigens niet bedoeld dat alles zomaar mag en kan. De leerlingen – maar ook de bestuursleden – hebben zich aan opgelegde normen te houden. Maar het gaat er wel degelijk anders aan toe. Naast de lessen voor het cognitieve gedeelte, zoals lezen en rekenen, wordt er veel aandacht aan vakken zoals dans, zang en schilderen besteed. Want zo is de visie: de één is praktisch ingesteld, de ander meer intellectueel en een derde is bijvoorbeeld een sociaal type. Al deze verschillende vermogens worden op de Vrijeschool aangesproken, zodat ieder kind zijn eigen kwaliteiten optimaal kan benutten.
Dit bericht bekijken op Instagram
Laterna Magica
Ook op Laterna Magica leren kinderen op natuurlijke wijze. “We starten vanuit hun nieuwsgierigheid, waarbij de school een oefenwereld is. Maar wel een die nauw verbonden is met de buitenwereld. In de moestuin kunnen kinderen bijvoorbeeld groenten oogsten die ze, met een recept en onder begeleiding, omtoveren tot een gerecht. En dat kunnen ouders vervolgens weer kopen bij de take away“, vertelt schoolleider Sara Steyn. De school laat bestaande structuren los en geeft zowel leerlingen als leerkrachten alle ruimte voor ontwikkeling. Want hoe zit het eigenlijk met docenten als we het hebben over vernieuwend onderwijs? “Vaak zijn scholen zelf geen lerende organisaties. Ze laten zich leiden door het systeem waarin vaststaat wat een kind per jaar moet leren. Leerkrachten voelen weinig ruimte om het anders te doen én zichzelf te ontwikkelen.” Op Laterna Magica gaat dat helemaal anders.
Revolutie in openbaar onderwijs in Finland
En als er één land is waar ze uitblinken in onderwijs, dan is het Finland. In de afgelopen jaren heeft daar een heuse onderwijsrevolutie plaatsgevonden. Waar in Nederland dit type onderwijs nog uniek is, werden in Finland van honderden openbare scholen de muren weggehaald. Zowel de fysieke muren als de barrières tussen verschillende vakken. En daar bleef het niet bij, ook werden de scheidingen in leeftijdsgroepen opgeheven. Kinderen van verschillende leeftijden werken voortaan samen in groepjes. En met succes.
Dit bericht bekijken op Instagram
Op zoek naar meer verhalen over vernieuwend onderwijs? Lees dan vooral het artikel ‘Wat als… ons onderwijs regeneratief zou zijn?’ In deze utopie neemt redacteur Nadine Maarhuis je mee in een wereld waar scholen focussen op thema’s die steeds belangrijker worden – zoals het klimaat, regeneratieve landbouw en inclusiviteit.
Wil je al onze artikelen over vernieuwend onderwijs en meer tips, eyeopeners wekelijks in je inbox ontvangen? Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief en je krijgt ons laatste e-magazine cadeau!
