Schrijfwedstrijd ‘Wat nou vrede?’: Vanessa Umboh

Geen onderwerp is zo oud en zo actueel als vrede. Wat is de weg van vrede, hoe ziet die eruit? Uitgeverij Zilt, Optimist Media en MaatschapWij organiseerden de schrijfwedstrijd Wat nou Vrede? Uit tientallen inzendingen koos de jury – bestaande uit Jeanet Hamstra, Job Koskamp, Brian de Mello, Willem Vreeswijk en initiatiefnemer Ron van Es – vijf verhalen die op de verschillende media worden gepubliceerd. Eerder publiceerden we het winnende verhaal: Een duif zegt niet alleen roekoe van Timon J. Beeftink. Dit keer de eerste van de andere vier ‘beste’ verhalen: Vrede in een Verdeelde Wereld van Vanessa Umboh, armoede-activist in Rotterdam.

Vrede in een Verdeelde Wereld
De wereld lijkt een plek van chaos, verdeeldheid en strijd. Oorlogen, politieke spelletjes en economische belangen beheersen de samenleving en zetten mensen tegen elkaar op. Systemen verdelen ons, macht overschaduwt het collectief welzijn en menselijke waardigheid raakt ondergeschikt aan belangen. In een wereld waarin ongelijkheid wordt genormaliseerd, lijkt vrede een ongrijpbare droom. Maar is dat werkelijk zo? Is vrede niet iets dat begint in het hart van de mens zelf?

De Kern van Vrede: Zelfliefde en Gelijkwaardigheid
Vrede is niet slechts de afwezigheid van oorlog, maar een staat van zijn. Het begint in het hart van de mens, bij liefde voor zichzelf en het besef dat we genoeg zijn zoals we zijn. Wanneer we onszelf waarderen zonder externe bevestiging, ontstaat er een innerlijke rust die niet afhankelijk is van omstandigheden. Die vrede in onszelf stelt ons in staat anderen te zien zoals ze werkelijk zijn: mensen met rechten, behoeften, dromen en talenten, net als wij. In die erkenning schuilt de sleutel tot een vreedzame samenleving.

Wanneer we in ons hart vrede dragen en het beste voor iedereen, alle mensen wensen, groeit onze bereidheid om ons daarvoor in te zetten. Niet omdat het moet, maar omdat we voelen dat we deel uitmaken van een groter geheel. In een samenleving waarin zelfliefde en waardering centraal staan, maken angst en verdeeldheid plaats voor solidariteit en medemenselijkheid. We leren elkaar kennen op diepere niveaus en ontdekken dat onze overeenkomsten sterker zijn dan onze verschillen.

De Rol van Dialoog en Begrip
Een samenleving kan pas in vrede samenleven als er ruimte is voor dialoog en begrip. Alleen door echt te luisteren naar elkaar, zonder oordeel, kunnen we groeien in empathie. Wanneer we de pijn en vreugde van anderen leren begrijpen, zijn we eerder bereid om ons in te zetten voor het welzijn van een ander. In plaats van te denken in ‘wij’ en ‘zij’, ontstaat er een collectief bewustzijn waarin iedereen erbij hoort.

Toch weerspiegelen de huidige structuren van macht en politiek vaak niet deze waarden. Wanneer economische belangen en macht belangrijker worden dan het welzijn van  mensen, verliezen we de kern van wat een beschaving werkelijk vooruit helpt: medemenselijkheid, gelijkwaardigheid en compassie. Velen voelen zich niet meer vertegenwoordigd door de systemen die over hen beslissen. Dit is een pijnlijke realiteit, maar het biedt tegelijkertijd een kans.

Vrede in het Klein als Voorbeeld voor het Groot
Als de grote structuren de menselijkheid verliezen, dan kunnen  ́wij ́ in het klein een voorbeeld zijn. Wij kunnen onze hand uitsteken naar elkaar en laten zien dat vrede geen abstract ideaal is, maar een manier van leven. In kleine gemeenschappen, in initiatieven waar mensen voor elkaar zorgen, in momenten waarin we elkaar zien en erkennen, ontstaat een tegenbeweging.

Daar laten we zien dat een samenleving mogelijk is waarin mensen niet worden uitgesloten, maar juist worden omarmd. Wanneer we elkaar helpen zonder te kijken naar afkomst, status of overtuiging, bouwen we samen aan een beschaving die recht doet aan wat de mens werkelijk nodig heeft: verbondenheid, zorg en liefde.

Dit vraagt moed. Het vraagt dat we losbreken van het idee dat vrede een taak is van overheden en grote instituties. Het vraagt dat we in ons dagelijks leven bewust kiezen voor vriendelijkheid, solidariteit en betrokkenheid.

Een Nieuwe Beschaving van Medemenselijkheid
Misschien past medemenselijkheid niet meer in de wereld zoals die nu is ingericht. Maar dat betekent niet dat we het moeten opgeven. Integendeel, het betekent dat we een nieuwe beschaving kunnen creëren – een samenleving die niet wordt gedreven door angst en winstbejag, maar door liefde en respect. Waar systemen tekortschieten, kunnen mensen zelf opstaan en de verandering zijn die ze willen zien. In het klein probeert de Feijenoordse Gemeenschap in de gelijknamige wijk een voorbeeld te zijn.

Te beginnen kunnen we laten zien dat een vreedzame samenleving niet alleen mogelijk is, maar dat ze al bestaat – in onze daden, in onze keuzes en in onze harten. En wie weet, misschien inspireren we zo anderen om hetzelfde te doen. Misschien ontdekken we samen dat vrede niet iets is dat ooit ‘bereikt’ wordt, maar iets dat we elke dag opnieuw kunnen leven. Vanuit liefde, compassie en medemenselijkheid in gelijkheid.

Auteur Vanessa Umboh, armoedeactivist en ook bekend als ‘Moeder van 40.000 kinderen’