Volkert Engelsman: "Zolang bedrijven groene cijfers hebben terwijl ze maatschappelijk rood staan, wordt het nooit wat"

Hoe houden we onze planeet bewoonbaar en creëren we voedselzekerheid voor toekomstige generaties? Volgens de oprichter van Eosta en de Robin Food Coalition Volkert Engelsman is het antwoord eenvoudig: hang een prijskaartje aan vervuiling en uitbuiting zodat de consument weet wat een peer of appel ‘echt’ kost. Want op dit moment heeft de economie een gigantische blinde vlek. 

Volkert Engelsman is een groenteboer met een radicale visie. In 1990 richtte hij met een studievriend Eosta op, een distributeur van verse biologische en eerlijke groenten en fruit. Het bedrijf vertegenwoordigt inmiddels meer dan duizend biologische en biologisch-dynamische telers in zes continenten, met afzet in heel Europa en ver daarbuiten. Al drie decennia pleit Volkert voor een eerlijke kostenverdeling in de biologische groente- en fruitsector.

“Niemand staat ’s ochtends op met het idee: laat ik het klimaat eens om zeep helpen. Of wat vruchtbare bodems verwoesten”, zo steekt hij van wal. “En toch gebeurt het, iedere dag weer. Kortom: aan welke perverse prikkel hebben we dit te danken?”

Om deze vraag te beantwoorden moeten we het economische systeem volgens Volkert onder de loep nemen. “We zijn toe aan een nieuwe economie die zegt: het kan wel gaan om winst, maar dan alleen als we netjes rekenen. Dus inclusief mens en planeet. Want zolang bedrijven groene cijfers hebben terwijl ze maatschappelijk rood staan, wordt het nooit wat.”

Transparantie

Volgens Volkert is volledige transparantie de enige manier om het tij te keren. Een voorbeeld: “In de landbouw schrijven we wel af op productiemiddelen, fabrieken en vrachtwagens, maar niet op het verlies van vruchtbare grond, biodiversiteit of zorgkosten. Eigenlijk zou je moeten zeggen: pas als de kosten van een menswaardig bestaan en een duurzame planeet meegenomen zijn in de prijs van voeding, dan is die prijs correct.”

QR-codes en schapkaarten

Om de consument bewust te maken van de positieve impact van biologische voeding voorziet Eosta ieder product van een schapkaart en een QR-code, waarmee je kunt zien hoe het product gemaakt is, wat de waarde-toevoeging van het biologische product is én wat de maatschappelijke en ecologische kosten van de reguliere variant zijn. Als het aan Volkert ligt hebben we dit over een paar jaar echter niet meer nodig om dit soort zaken aan het licht te brengen. “Van bodemvruchtbaarheid, biodiversiteit en schoon water tot aan eerlijke werkomstandigheden en gezondheid: op dit moment verliezen we een heel aantal dingen uit het oog doordat ze niet in de prijs van producten worden meegenomen. Door correct te rekenen kunnen we de bewustzijnsbrug tussen producenten en consumenten sluiten en ervoor zorgen dat de planeet ook op de lange termijn bewoonbaar blijft.”

Samenwerken

Bijna dertig jaar na de start van het bedrijf is Eosta een van de grootste distributeurs van biologische groenten en fruit ter wereld. Het geheim? Volgens Volkert begint het allemaal bij co-creatie. “Als je iets voor elkaar wilt krijgendan moet je niet alleen groots durven dromen, maar vooral ook met anderen kunnen samenwerken. In iedere ontmoeting schuilt een enorme ‘één plus één is drie’-potentie. Die moet je kunnen en willen benutten.”

Aan de slag

Voor iedereen die wil bijdragen aan de transitie naar een nieuwe economie heeft Volkert een advies: gewoon beginnen. “Als we op elkaar gaan zitten wachten schiet het niet op. Stoppen met polderen. Kraamkamers voor verandering creëren, co-creatie zoeken en prototypes bouwen voor de economie van morgen. Want waar een wil is, is een omweg.” Die weg heeft Volkert weten te vinden. Voor zijn inspanningen en verdiensten werd hij onlangs benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.

Die nieuwe economie ontstaat ook – of misschien juist vooral – in het onderwijs. Want dat is de plaats waar toekomstige economen worden opgeleid. Van 20 t/m 24 november vindt daarom de Week van het Economieonderwijs plaats: dé landelijke week voor toekomstbestendig economieonderwijs in Nederland voor vo, mbo, hbo en wo. Ben je werkzaam in het onderwijs? Kom en laat je inspireren. Bijvoorbeeld tijdens deze masterclass over true pricing. Het volledige programma is hier terug te vinden.

Benieuwd hoe Volkert Engelsman zijn visie in de praktijk brengt? Bekijk zijn videoportret

Video door: Jeppe van Pruissen

Iedere week een flinke dosis positiviteit en blik-verruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Inspiratie gegarandeerd.

Oorspronkelijk gepubliceerd op 20 november 2019. Laatste update: 13 november 2023.