Een groene Ramadan en de Koran als duurzame gids: Stichting Groene Moslims verbindt geloof en duurzaamheid

Groene keuzes zitten verweven in de Islam, weet Stichting Groene Moslims. Want: de mens is rentmeester van, niet heerser over de Aarde. Schrijfster Irene van Gent vraagt voorzitter Jamilah Sherally naar haar groene, religieuze leven. 

“De missie van Stichting Groene Moslims is het bevorderen van duurzaamheid binnen de moslimgemeenschap in Nederland en daarbuiten,” vertelt Jamilah. “Geïnspireerd door het voorbeeld van de Profeet Mohammed, leggen we de nadruk op onze rol als khalifa, rentmeesters van God. We streven ernaar om bewustwording te creëren en actie te ondernemen, zodat duurzaamheid een integraal onderdeel wordt van het dagelijks leven van moslims. Onze visie is een wereld waarin respect voor de schepping (mens, dier, natuur) een vanzelfsprekendheid is. We streven naar een samenleving waarin ‘groen leven’ wordt genormaliseerd en waarin duurzaamheid diepgeworteld is in onze islamitische identiteit.”

Hoe verhouden het geloof en duurzaamheid zich tot elkaar?

“De Koran is in feite een groene gids. Het bevat talloze passages die aansporen tot een verantwoordelijke en gebalanceerde omgang met de Aarde. En ook het leven van de Profeet Mohammed biedt prachtige voorbeelden van gematigdheid en respect voor de natuur.  Zo adviseerde hij om spaarzaam om te gaan met water, zelfs al sta je naast een rivier die overvloedig stroomt. Het gaat dus om intrinsieke waarden, en niet alleen het afhouden van een apocalyptische toekomst. Bij Groene Moslims zien we een wereld voor ons waarin respect voor de schepping weer vanzelfsprekend is. Wij willen laten zien dat het leiden van een duurzaam leven voor iedereen haalbaar is en dat ons geloof daarin een inspiratiebron is.”

Groene Moslims tijdens boswandeling

Hoe onderscheiden jullie je van andere initiatieven die met duurzaamheid bezig zijn?

“Het onderscheidende kenmerk van Groene Moslims ligt in onze benadering van duurzaamheid als een intrinsiek onderdeel van onze geloofsovertuiging. We halen inspiratie uit de Koran en de overleveringen van de Profeet Mohammed om ons ecologische bewustzijn te voeden en praktische handvatten te vinden. Dat gezegd hebbende, betekent ons perspectief niet dat we geïsoleerd werken. Integendeel, we omarmen samenwerking als een essentieel onderdeel van onze missie. We geloven dat verschillende initiatieven, zowel levensbeschouwelijk als seculier, elkaar kunnen versterken. Samenwerking met andere organisaties stelt ons in staat om bredere impact te genereren en een grotere gemeenschap te bereiken. Hoewel onze drijfveren misschien variëren, delen we vaak gemeenschappelijke doelen: het verminderen van overconsumptie, het minimaliseren van verspilling en het bevorderen van bewust gedrag bijvoorbeeld.”

Naast het bevorderen van bewustwording, sporen jullie ook aan tot actie. Wat voor acties zijn dat?

“We proberen onze achterban vooral op individueel niveau aan te sporen bewuster te leven. Dat doen we bijvoorbeeld door middel van een boekenclub, of door lezingen, workshops of filmvertoningen. Maar daarnaast is gemeenschap ook een belangrijke pijler. Zo organiseren we elke maand een wandeling. We kiezen dan voor wandelingen die met de trein bereikbaar zijn, zodat mensen gemakkelijk met het OV kunnen komen. Het concept is simpel: al wandelend in de prachtige natuur het gesprek met anderen aangaan, ideeën uitwisselen, inspiratie opdoen, reflecteren op de tekenen in de natuur. Het biedt ook een laagdrempelige kans voor dialoog; veelal sluiten mensen aan die geen islamitische achtergrond hebben. Vaak nemen we afvalprikkers mee, zodat we meteen het vuil kunnen opruimen dat we onderweg tegenkomen.”

Dit jaar organiseerde Groene Moslims de Green Iftar. De iftar is de dagelijkse avondmaaltijd tijdens de Ramadan. Via social media en de website werden tips gedeeld om deze maaltijden duurzamer te maken. Jamilah: “We hebben acht tips gedeeld om maaltijden duurzamer te maken. We focusten daarbij niet alleen op datgene dat er op tafel werd gezet (meer vegetarisch, lokaal en seizoensgebonden), maar ook hoe er gegeten werd (minder plastic gebruiken) en met wie (nodig ook mensen uit die het moeilijk hebben en deel het eten met elkaar). De Ramadan is immers niet alleen een tijd van spirituele bezinning, maar ook een gelegenheid om ons bewust te worden van onze consumptiepatronen en hoe we meer in harmonie kunnen leven met onze omgeving. We hebben hier ook lezingen over gegeven op een aantal universiteiten bij studentenverenigingen.”

Elke maand zet Groene Moslims iemand uit de gemeenschap in het zonnetje als Groene Moslim van de Maand: iemand die op een bepaalde manier duurzaam bezig is vanuit islamitische inspiratie. Dit zijn soms ondernemers die duurzaamheid in hun bedrijf hebben doorgevoerd maar ook individuen die impact maken. “Zij vormen een bron van inspiratie om het anders te doen en zo mensen aan het denken te zetten hoe zij hun steentje bij kunnen dragen aan een eerlijkere wereld,” vertelt  Jamilah. 

Groepsportret Groene Moslims

Wat is voor jou een belangrijke les uit de Koran als het gaat over duurzaamheid?

“Er zijn twee cruciale aspecten die voor mij uit de Koran naar voren komen: balans en dankbaarheid. Binnen de islam wordt de nadruk gelegd op de gulden middenweg. Ik ervaar dat respectvol en evenwichtig omgaan met zowel de natuur, onze medemens als ons eigen lichaam een uiting van dankbaarheid is. Als arts is duurzaamheid voor mij ook onlosmakelijk verbonden met gezondheid en voeding. Ik zie een verandering in het voedselsysteem als noodzakelijk, zowel voor de gezondheid van de mens als voor de planeet.”

Volgens Jamilah gaat balans niet alleen over het terugbrengen van het evenwicht in de natuur, maar ook op sociaal niveau. “Er zijn landen die keihard moeten werken om aan de klimaatdoelstellingen te voldoen, terwijl de meeste inwoners van het land niet eens in staat zijn in hun eigen onderhoud te voorzien. Deze scheve verhouding is verre van rechtvaardig. Ik hoop op een andere realiteit. Hoewel klimaatproblemen voornamelijk hun oorsprong vinden in hoge-inkomenslanden, worden de meest ingrijpende gevolgen gedragen door lage-inkomenslanden. Klimaatrechtvaardigheid is essentieel.”

Ook ervaren wat de islam kan betekenen voor een groene wereld? Kijk dan op de website van Groene Moslims en meld je aan voor een van de bijeenkomsten. Iedereen is hierbij welkom, ook als je geen moslim bent!

Tekst door: Irene van Gent, auteur van verhalen die de wereld mooier maken. Ze publiceerde tot nu toe vier boeken vanuit het idee dat je de wereld mooier kunt maken door op zoek te gaan naar je eigen essentie. Ze heeft een voorliefde voor natuurlijke voeding, yoga, dans, zeilen en de zee. Irene woont in Griekenland en publiceert onder andere verhalen op haar blog Imagine a world.

Wil je vaker artikelen lezen over hoe je duurzamer kunt leven? Schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief en mis niks.