Hoe we de longen van Europa kunnen behouden

Het allermooiste werk aller tijden ligt recht voor onze voeten. Voor het oprapen. Durven we te kijken? Bukken we? Pakken we het op? Hoeveel extra speeltijd krijgen we? Hoeveel verlengingen kunnen we eruit slepen? Draait het uit op paniekgetrap op een brandend doel, of kunnen we met een vernieuwde tactiek het tij nog keren?

De meeste klimaatmodellen wijzen ons erop dat er niet veel tijd rest. Vele tonen zelfs aan dat eigenlijk ‘twee-voor-twaalf’ al ruimschoots gepasseerd is. Is dat een reden om dan maar niets meer te doen? Of stropen we onze mouwen hoger op? De meest belangrijke uitdaging aller tijden ligt naar ons te lonken. Kunnen we het werkelijk nog een keer proberen? Ja, dat kan. Sjoerd Wartena, oprichter van Terre de Liens heeft dat in Frankrijk bewezen. En wereldwijd, ook in Nederland, komen er steeds meer initiatieven die onze toekomst veilig willen stellen. In Roemenië zet ALPA zich in om een gebied met de meeste biodiversiteit van Europa te behouden.

“De grootste uitdaging aller tijden lonkt naar ons”

Kantelpunt
Zouden we met wat we nu weten over de verstoring van de balans in ecosystemen dat al het leven op aarde ernstig bedreigd zo’n tachtig jaar geleden dezelfde keuzes hebben gemaakt? Zouden we nog steeds kiezen voor een landbouwbeleid waar niet onder alsmaar toenemende schaalvergroting en intensivering uit te komen is, waar de economische waarde van grond telkens de voorrang verkrijgt boven de ecologische?

En kunnen we nu nog andere keuzes maken? Hebben we nog de tijd voor een herkansing?

Ja en nee. De biodiversiteit wordt sterk bedreigd. Soorten die uitgestorven zijn, komen niet meer terug. Dat is een feit. Soorten die echter in aantal sterk achteruit gegaan zijn, kunnen wel weer aansterken. Dat is een feit én een meevaller. Ook is niet overal de biodiversiteit zo sterk achteruitgegaan als in Nederland. Niet zo heel ver weg bestaat de uitbundige rijkheid aan leven nog. Daar staan de weiden nog vol wilde bloemen en kruiden, zoemen de insecten oorverdovend op stralende zomerdagen en hebben vogels en zoogdieren toegang tot alles waar ze recht op hebben. En mensen hebben er een gezond en zinvol bestaan.

Volgens veruit de meeste wetenschappers komen we akelig dicht in de buurt van het ecologische kantelpunt, het moment waarop er geen weg terug meer is. Of je het er mee eens bent of niet, doet er eigenlijk niet toe. Je kunt gewoon maar beter het zekere voor het onzekere nemen.

Aanbod
De vraag is wat kun je doen. Wat kunnen we leren van onze fouten? Hoe buigen we met zijn allen dat kantelpunt toch nog om? Gelukkig komen er steeds meer initiatieven die land teruggeven aan de aarde om speculatie met landbouwgrond tegen te gaan én die ervoor te zorgen dat het land, dat ons in alle opzichten voedt, niet onvruchtbaar wordt.

Een van deze belangrijke initiatieven is de stichting ALPA, die zich richt op een regio in Transsylvanië, ook wel de ‘longen van Europa’ genoemd. Deze regio is zo groot als de provincie Utrecht en wordt ‘De Gouden Cirkel’ genoemd, een naam bedacht door de in 2022 overleden Ivo Valkenburg, die in dit gebied woonachtig was. Het unieke aan deze regio is dat het nu nog een van de rijkste biodiversiteiten van Europa herbergt, er veel kleinschalige natuur-inclusieve landbouw wordt toegepast en de bodem-, lucht- en waterkwaliteit (nog) uitzonderlijk hoog zijn.

“ALPA is actief midden in de longen van Europa”

Hoe helpt ALPA dit gebied te behouden? ALPA verwerft als stichting landbouwgrond en ziet dit als gemeenschappelijk bezit van de hele aarde. Geen privé eigendom. Geen verdienmodel. Het land in de stichting wordt bewerkt door agro-ecologische boeren (dit zijn boeren die op menselijke schaal samen met in plaats van in strijd tegen de natuur werken) en wordt ingezet ten gunste van de veerkracht van de biodiversiteit, met een gezonder en rijker leven voor iedereen als resultaat.

ALPA is onderdeel van een stroming om bio-regionaal te regenereren en stelt een voorbeeld hoe het anders kan: lokaal, regionaal en globaal.

“De Transsylvanische mestkever is belangrijk voor het leven op de Utrechtse Heuvelrug”

In de Gouden Cirkel is het in vele opzichten nog tachtig jaar geleden. Hier kunnen we nu andere en nieuwe keuzes maken. Hier kan al dat leven nog wel behouden worden. Dat leven dat bijdraagt aan het in stand houden van de biologische balans, dat zo essentieel is om dat wereldwijd dreigende kantelpunt te vermijden. De Transsylvanische mestkever kan wel eens veel belangrijker zijn voor het leven op de Utrechtse Heuvelrug dan we ooit hebben kunnen bevroeden.

Jeppe van Pruissen en Joris van Egmond hebben een indrukwekkende documentaire gemaakt over de Gouden Cirkel en het belangrijke werk van de stichting ALPA. De documentaire kan worden vertoond aan geïnteresseerden in dit belangrijke project. Een voorproefje van deze documentaire is te zien in onderstaande trailer.

Wil je ook helpen dit unieke stuk land te behouden en terug te geven aan de aarde? Neem dan een kijkje op www.alpa.land.

Tekst door: Lars Veraart
Lars werkte vijftien jaar als dierenarts in Frankrijk waar hij zag hoe boeren bezweken onder de druk om steeds meer rendement te halen. Eind 2014 besloot hij dit systeem niet langer te dienen en werd hij regeneratief boer in Transsylvanië. Hij is medeoprichter van Provision, een voorbeeldboerderij en centrum voor Agro-ecologie en Geweldloosheid. Tevens is hij een van de initiatiefnemers van de stichting ALPA. In 2016 verscheen een uitgebreid artikel over Lars Veraart in het New Financial Magazine.

Iedere week een flinke dosis positiviteit en blik-verruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Inspiratie gegarandeerd.