Deze ouders richtten hun eigen school op: "Kinderen volgen hier hun natuurlijke pad"

Wat als we een school oprichten waar kinderen zichzelf mogen zijn en we buiten leren van de natuur? Deze vraag stelde Renate van Klaveren zichzelf bijna een jaar geleden. Inmiddels is haar natuurlijke en vrije basisschool, die ze samen met een groepje ouders oprichtte, een feit. “Als we een mooie en liefdevolle wereld willen creëren, moeten we in beweging komen.”

“Van ieder kind wordt verwacht dat ze op dezelfde manier en hetzelfde tempo leren. Als ouder worstelde ik daar enorm mee”, vertelt Renate van Klaveren. “Ons zoontje is hoogsensitief, waardoor hij op sommige vlakken piekt en op anderen rustig achter de rest aan wandelt. Maar school is ingedeeld in groepen, dus dat kan niet. Dat werd ook letterlijk tegen ons gezegd: ‘We hebben een probleem, want voor het ene hoort hij in groep drie, en voor het ander in groep vijf.’”

Als lid van de medezeggenschapsraad probeert Renate het systeem nog een tijdje van binnenuit te veranderen. Maar al snel voelt ze dat buiten de bestaande kaders denken niet wordt gewaardeerd. Renate: “Toen heb ik samen met twee andere moeders besloten om het gewoon zelf te proberen.”

Natuurlijke vrije basisschool

Inmiddels is ‘Natuurlijk Vrij Onderwijs’, Renate’s basisschool op het Zuid-Hollandse eiland Goeree-Overflakkee, een feit. “Van idee tot opening heeft ongeveer negen maanden geduurd. Dat was voor mij zo’n eye-opener: iedereen mag en kan gewoon z’n eigen basisschool beginnen”, vertelt Renate. Het bewijst voor haar dat we meer kunnen bereiken dan we vaak denken. “We moeten het gewoon gaan doen. Dat werkt veel beter dan vanaf de zijlijn kritiek hebben op het schoolsysteem.”

“Eigenlijk zouden hoofd, hart en lichaam even belangrijk moeten zijn, maar in het westerse onderwijssysteem zijn we helemaal vast komen te zitten in ons hoofd”

Renate: “Onze kernwaarden zijn ‘natuurlijk’ en ‘vrij’. Dit betekent letterlijk: tijdens de lessen vrij kunnen zijn in de natuur. Maar ook: vrij zijn om je op jouw natuurlijke manier te ontwikkelen. We willen een plek creëren waar kinderen zichzelf kunnen zijn en worden, in plaats van dat we ze proberen te vormen tot iets dat volwassenen willen dat ze zijn.”

Dit begint al bij binnenkomst, wanneer de leerlingen zelf mogen kiezen hoe ze hun dag beginnen: bijvoorbeeld rustig met een mindfulness-oefening, of juist lekker actief in de moestuin. Verder hebben de kinderen zoveel mogelijk buiten les en wordt er gewerkt op basis van projecten. De interesses van de leerlingen zijn daarin leidend. Zoals leren rekenen tijdens het bakken van een taart, of door je eigen winkeltje te runnen, in plaats van uit een boek.

“Eigenlijk zouden hoofd, hart en lichaam even belangrijk moeten zijn, maar in het westerse onderwijssysteem zijn we helemaal vast komen te zitten in ons hoofd”, weet Renate. “Tijdens de lessen proberen we die balans met dingen als meditatie en kinderyoga te herstellen. Maar dat betekent niet dat we een zweverige school zijn”, lacht ze. “Ook wij hebben gewoon een trampoline.”

Lekker buiten leren rekenen. Foto door: Natuurlijk Vrij Onderwijs

In het diepe durven springen

“Naarmate het proces vorderde vonden veel ouders het toch te spannend om er echt voor te gaan. Ze zeiden tegen me: ‘Wat als je geen leerkracht kunt vinden? Of een geschikte locatie?’”, aldus Renate. Toch blijft de onderwijspionier vastberaden: “Er zijn altijd honderd redenen om iets níet te doen, maar de redenen om het wel te doen waren voor mij te belangrijk. Dus uiteindelijk zijn we gewoon gesprongen.”

Omdat de basisschool niet gefinancierd wordt vanuit de overheid, maar ze de school toch toegankelijk willen houden, werken Renate en haar collega’s met een ondernemend en coöperatief model. “We hebben allerlei activiteiten opgezet waarmee we geld verdienen, zoals een voor- en naschoolse opvang. Ook zijn we bezig met een stalletje waar we het fruit uit onze boomgaard kunnen verkopen en een openluchttheater. En we vragen ouders om ons een paar dagen per maand te helpen, bijvoorbeeld met klussen of tuinieren. Zo hoeven we minder personeel in te huren en leren we elkaar steeds beter kennen.”

Voor de toekomst heeft Renate grootse plannen. Zodra de huidige locatie 25 leerlingen heeft, ziet ze meerdere locaties voor zich. Ook hoopt ze dat rondom de scholen hechte gemeenschappen zullen ontstaan: “Zodat ouders, kinderen en leraren een band opbouwen en zich thuis voelen. Dan kunnen we ook buiten school samen bouwen aan die harmonieuze wereld die we zo graag willen.”

Op zoek naar meer verhalen over scholen die het anders aanpakken? Lees dit verhaal over regeneratief onderwijs en schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Dan mis je niks en je krijgt ons laatste e-magazine cadeau!

Foto header door: Natuurlijk Vrij Onderwijs

Oorspronkelijk gepubliceerd op 25 april 2022. Laatste update: 31 augustus 2022