Hoe vind ik het antwoord op de existentiële vraag: wie ben ik?

Het is geen geheim dat elke generatie opnieuw worstelt met existentiële issues en de vraag: wie ben ik? Maar vooral in onze moderne maatschappij lijkt deze vraag zich meer dan ooit op te dringen. Mindfulness-expert Marisa Garau onderzoekt of de beroemde wie-ben-ik vraag wel de juiste manier is om jezelf beter te leren kennen, en geeft een praktisch stappenplan hoe je jouw potentieel tot bloei kunt brengen.

We zijn geconditioneerd om te geloven dat als je jezelf kent, je dan het ultieme doel van het leven doorziet en je vanaf dat moment altijd gelukkig en in balans zult zijn. Maar werkt dat wel zo? Want stress, burn-out en innerlijke leegte zwaaien de scepter in onze overbelaste levens, en dat terwijl we een gestaag uitdijend aanbod aan psychotherapie-trajecten en meditatie-technieken tot onze beschikking hebben.  

Werken is welvaart

Al vanaf het einde van de basisschool moeten kinderen kiezen wat ze later voor werk willen doen. De maatschappij ziet haar burgers immers als ijverige productie-units die de economie zullen laten groeien. Alhoewel dit een financieel succesvolle benadering van de economie is (en dus van onze welvaart), inspireert de mindfulness-filosofie ons om verder te kijken dan ons maatschappelijk nut. Wie ben je werkelijk, en hoe kun je ervoor zorgen dat jij jouw leven (het enige dat echt van jou is) zodanig kunt inrichten dat je je talenten kunt ontplooien en innerlijk geluk kunt bereiken?

Depressief en onzeker

Toen ik nog heel stoer mijn eigen reclamebureau in Amsterdam runde vroeg ik me dagelijks af wie ik eigenlijk was. Ik voelde constant spanning, angst en frustratie en dat maakte me wanhopig om mezelf te begrijpen. Ik kocht een bibliotheek aan boeken die me in prachtig taalgebruik de route naar het antwoord beloofden… Maar nooit vond ik het mechanisme dat mijn gestreste denken voor eens en altijd op orde zou brengen. Ik bleef depressief en onzeker. Pas toen ik mindfulness leerde toe te passen, veranderde mijn houding en begon ik weer van het leven te genieten, zonder stress en angst.

Zelfverwezenlijking

Ik ontdekte dat de wie-ben-ik vraag heel logisch lijkt, maar toch niet naar zelfverwezenlijking leidt. Om dit te begrijpen moeten we eerst even terug in de tijd. Toen je geboren werd, was je een blozende baby die in een wieg paste. Daarna groeide je als kool en liep je jarenlang rond met veel te grote tanden in een veel te klein gezicht. Toen kwam je in de pubertijd en veranderde je rap in een jongvolwassene, met bijbehorende frustraties, verlangens en idealen. En nu heb je een baan, een hypotheek, een auto en misschien zelfs een gezin, en vraag je je ongetwijfeld wel eens af: ‘Is dit het nu?’

Voortdurend veranderen

Het feit dat je in alle verschillende fasen van je leven heel verschillend bent, geeft al aan: je bent nooit ‘af’. Want groeien en veranderen stopt nooit. Je lichaam en je brein groeien tot rond je 25ste, daarna begint het veranderproces van veroudering in te zetten; je bouwt elke dag meer levenservaring op waardoor je emotionele intelligentie groeit; en door alles wat je meemaakt ontwikkel je continu nieuwe visies en inzichten. Je hebt het misschien niet altijd door, maar op allerlei subtiele en niet-zo-zichtbare niveaus ben je voortdurend aan het veranderen. De wie-ben-ik-vraag suggereert echter dat je een statische entiteit bent en kan alleen maar antwoord geven op je staat nú. En ja, je hebt nu, op dit moment, inderdaad een bepaalde verschijningsvorm. Je hebt bepaalde opvattingen. Je hebt bepaalde voorkeuren en afkeuren. Maar is dat dan wie je werkelijk bent?

Niet één-dimensionaal

Bovendien vervul je tijdens je leven allerlei rollen. Voor je ouders ben je het kind. Voor je kinderen ben je de ouder. Op je werk ben je een werknemer en een collega. Voor je klanten ben je een toeleverancier. Voor de overheid ben je een economische eenheid die geld verdient en dat weer uitgeeft. Op je sportclub ben je een teamgenoot. Voor de mensen in je straat ben je een goede buur. En voor je hond ben je alles. Zelfs je karakter is niet één-dimensionaal. Je kunt easy going zijn in het gezelschap van je vrienden, maar kortaf en koppig als je aan het werk bent. Je bent enorm lief voor je partner, maar je verandert in een tijger als je onrecht ziet. Je houdt van de nieuwste mode, maar duikt net zo makkelijk een tweedehands kledingzaak in. Je hebt, kortom, vele verschillende dimensies omdat een heel scala aan verlangens, ideeën en kwaliteiten zich in je verenigt. Dus hoe kun je een afdoende antwoord vinden als de vraag één-dimensionaal is?

De juiste vraag

Als je op dit moment naar je echte levensvervulling zoekt, dan is er een betere vraag die je jezelf kunt stellen:

Wie wil ik zijn?

Deze vraag kijkt naar de toekomst, en dat is precies wat je wilt. Waarom zou je willen weten wie je op dit moment bent? Misschien ben je een pleaser, laat je makkelijk over je heen lopen, of zit je vast in stokoude overtuigingen en stoot je mensen van je af. Hoe dan ook, het is je huidige ik die je ertoe aanspoort om je nieuwe ik te gaan ontdekken en vormgeven. Verlies je dus niet in de vraag wie je nu bent, maar besteed je energie aan een veel interessanter en waardevoller vraagstuk: wie wil ik zijn? 

Dit handige stappenplan helpt je op weg om dit complexe proces van zelfontdekking in fasen aan te kunnen gaan: 

Stap 1: Wat wil je niet meer?

Schrijf de komende weken op wat je allemaal niet meer wilt zijn. Misschien wil je niet meer zo gehaast zijn. Misschien wil je niet meer zo ongeduldig zijn. Of niet meer wakker liggen van de zorgen. Het is heel belangrijk om duidelijk voor ogen te hebben wat je niet meer wilt. Schaam je niet voor je zogenaamde tekortkomingen, maar accepteer dat het is zoals het is. En denk eens na over waarom je eigenlijk vasthoudt aan eigenschappen die je niet langer dienen.

Stap 2: Wat wil je wel?

Na de niet-fase ga je over naar de wél-fase. Wie wil je wél zijn? Welke eigenschappen zou je graag wél willen hebben? Welke karaktertrekken bewonder je in anderen? Waarom wil je die in jezelf cultiveren? Wat zullen deze goede eigenschappen je brengen?

Stap 3: Hoe reageert je ideale ik?

Nu je de balans hebt opgemaakt, ga je bewust dagdromen over je nieuwe ik. Schrijf een aantal situaties op uit je dagelijks leven die je stress geven. Schrijf op hoe je er nu op reageert, en schrijf dan op hoe je erop zou willen reageren. Als nu de printer vastloopt, geef je het rotding misschien een flinke schop of zak je huilend in elkaar. Maar liever zou je geen emotionele meltdown ervaren, en met een helder hoofd proberen het probleem snel op te lossen. Bouw een lijst op van al die grote en kleine tegenslagen met daarbij je huidige én gewenste reactie.

Stap 4: Hoe ziet je ideale leven eruit?

Fantaseer vrij over je nieuwe leven. Dat doe je door heel gedetailleerd een dag uit je ideale leven te omschrijven. Beschrijf het land waar je woont, de stad of het dorp, het strand of het bos. Woon je in een luxueus huis of in een eenvoudige hut? Beschrijf de ochtend, de middag en de avond. Wat eet je? Welke kleding draag je? Hoe houd je jezelf bezig? Welke taken voer je uit? Heb je een betaalde baan of doe je vrijwilligerswerk? Werk je met volwassen, kinderen of dieren? Ga je naar kantoor, werk je thuis of in de buitenlucht? Wat doe je in je vrije tijd? Hoe breng je je avonden door? Met wat voor soort inspirerende mensen ga je om? 

Hoe gedetailleerder je droom, hoe beter. Want met details zie je scherper wat je wilt. En dan is het een stuk makkelijker om kansen te herkennen die je de weg naar je nieuwe leven zullen wijzen.

Bewust fantaseren

Een nieuw, beter, aantrekkelijker leven komt niet zomaar op je pad. Je moet er bewust aan werken, elke dag een beetje. Bewust dagdromen, bewust je geest voeden met inspirerende foto’s en verhalen, bewust de kansen op verandering zien die zich aan je voordoen, bewust die mensen herkennen die jou verder kunnen helpen. Je fantasieën helpen je om je denken vruchtbaar te maken, zodat daadwerkelijke verbeteringen kunnen ontkiemen, groeien en bloeien.

Een laatste tip

Dit zelfonderzoek is een belangrijke fase in je groeiproces. Gun jezelf daar de tijd voor. Er is geen haast, je neemt gewoon alle tijd die je nodig hebt. Je hoeft er ook niets mee te presteren. Je doet het alleen voor jezelf, en je hoeft alleen aan jezelf verantwoording af te leggen. Werk eraan wanneer het goed voelt, laat het rusten als het even niet lukt. Wees geduldig met jezelf. Je zult zien dat dit het beste resultaat geeft.

Tekst door: Ambassadeur Marisa Garau

Tien jaar lang runde Marisa Garau (52) haar eigen reclamebureau in Amsterdam. Daarna verhuisde ze met haar man en poezen naar Nieuw-Zeeland waar ze internationale bestsellers over mindfulness schrijft. Samen met haar man produceert Marisa haar eigen olijfolie en runt ze het online platform Growing Mindfulness waar je haar uitgebreider artikel over de vraag Wie ben ik? kunt lezen.

Geprikkeld geraakt? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang iedere week een flinke dosis positiviteit en blikverruimende kennis in je mailbox. Ook ontvang je ons nieuwste e-magazine gratis.