75 jaar onderzoek naar geluk: dit zijn de drie belangrijkste lessen

Wie een blik werpt op sociale media krijgt de indruk dat jong en oud massaal bezig is om rijk en succesvol te worden. Best gek, vooral als je bedenkt dat die dingen niets te maken hebben met een gezond en gelukkig leven. De ingrediënten daarvoor vind je namelijk dichterbij huis.

We denken dat we hard moeten werken en steeds meer moeten bereiken. Maar volgens ‘s werelds langstlopende onderzoek naar geluk is het tegendeel waar. Psychiater Robert Waldinger is de vierde onderzoeksleider van een meer dan 75 jaar durend onderzoek naar wat ons gezond en gelukkig maakt én houdt. Jaarlijks ondervroegen onderzoekers een groep mannen over hun werk, hun huiselijk leven en hun gezondheid. 

De grote gemene deler

De levens van de mannen liepen op z’n zachtst gezegd nogal uiteen: de één werd dakloos, de ander president en de rest deed alles er tussen in. De onderzoekers verzamelden in de loop der jaren tienduizenden pagina’s informatie over hun levens en vonden een aantal gemene delers. Zo ontdekten ze dat geluk niet gaat over rijkdom of roem of alsmaar harder werken, maar dat het hebben van goede relaties de sleutel is. Dit is waar we gelukkiger en gezonder van worden én van blijven. In zijn TED Talk deelt Robert Waldinger de drie belangrijkste lessen.

Les 1: Sociale banden

De eerste is dat sociale banden goed voor ons zijn, en dat eenzaamheid dodelijk is. Je kunt je in je eentje eenzaam voelen, maar ook in een mensenmassa of in een huwelijk. Mensen met sociale banden met familie, vrienden en een gemeenschap, zijn gelukkiger, fysiek gezonder en leven langer dan mensen met minder sociale banden.

Les 2: Kwaliteit van je relaties

De tweede grote les is dat het niet zomaar gaat om hoeveel vrienden je hebt en of je in een vaste relatie zit, maar dat het draait om de kwaliteit van je nauwe relaties. Je kunt dus beter een paar hele goede vrienden hebben, of een hele fijne band met je familie, dan talloze minder hechte sociale contacten, zo blijkt uit het onderzoek.

Les 3: Tevredenheid over relaties

En ten slotte leerde Waldinger dat het niet de cholesterolcijfers van de mannen waren die voorspelden hoe ze oud zouden worden. Het was hun tevredenheid over hun relaties. De mensen die op hun vijftigste het meest tevreden waren over hun relaties, waren het gezondst op hun tachtigste. Met goede relaties bouwen we een buffer tegen de nadelen van het ouder worden. De mensen met de meest gelukkige relaties meldden, na hun tachtigste, dat ze op de dagen waarop ze fysiek het meest leden, even gelukkig bleven. Maar de mensen in ongelukkige relaties meldden dat hun fysieke pijn, op dagen waarop die het ergst was, verhoogd werd door emotionele pijn.

Om te kunnen zijn hebben we de ander nodig

Psychiater en ‘verdriet-dokter’ Dirk de Wachter ziet ook dat de mens juist een heel verbonden en saamhorig wezen is. “Om te kunnen zijn, hebben we de ander nodig. Juíst op de dagen waarop we ons niet goed voelen. Dan is het erg belangrijk − en mooi ook − dat er iemand is die luistert en ons troost. Paradoxaal genoeg wordt dat ongelukkige dan juist iets moois, door die liefde en medemenselijkheid. In de ongelukkigheid komen de grootste verbindingen tot stand.”

Een goed voorbeeld hiervan is het eiland Sardinië: een zogenaamde blue zone, waar bovengemiddeld veel mensen wonen die ouder worden dan honderd. Volgens psychologe Susan Pinker ligt dat niet aan het glutenvrije of vetarme dieet, maar aan hoe belangrijk ze hun sociale contacten maken. 

Gebrek aan verbinding is de crisis van deze tijd

Ook hoogleraar psychiatrie Jim van Os spreekt over de noodzaak van verbinding met elkaar. Dat mensen geen of weinig verbintenis ervaren met elkaar, is volgens hem een echte crisis. Hij benadrukt hoezeer we als mens aandacht voor elkaar nodig hebben. “De kwaliteit van onze relaties is het fundament van ons leven.” 

Je verbinden is makkelijker gezegd dan gedaan. Contact maken met anderen (en onszelf) is in onze denkcultuur steeds lastiger geworden. Psycholoog Lenie van Schie helpt ons weer met ons lichaam te verbinden zodat we nader tot onszelf, de natuur en elkaar komen.

Meer lezen over geluk, welzijn en mentale gezondheid? Schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Dan mis je niks én je krijgt ons laatste e-magazine cadeau.

Oorspronkelijk gepubliceerd op 7 maart 2020. Laatste update: 18 augustus 2022