Waarom mindfulness geen quick fix is (en waarom we dat wel denken)

In tijden van sociale onrust en onzekerheid kan geluk zo ongrijpbaar lijken als een fladderende vogel. Het ene moment voel je je oké en relaxed, om vlak erna weer meegesleurd te worden in zorgen en stress. Met mindfulness kun je die afhankelijkheid van vluchtige geluksmomentjes omzetten in een stevige basis van emotioneel welzijn. Maar verwar mindfulness niet met een behandeling bij de psycholoog, waarschuwt mindfulness-expert Marisa Garau. Want in tegenstelling tot de moderne westerse psychologie is mindfulness geen quick fix.

Veel mensen die zich nog niet zo lang op het pad van mindfulness begeven worden na een tijdje ongeduldig. Ook al voelen ze zich vaak al een week na het beginnen met mindfulness een stuk beter, ze blijven zich afvragen wanneer ze nou eens geluk zullen vinden en nooit meer emotionele pijn, onzekerheid, angst en stress zullen ervaren. Zeker als op een gegeven moment de nieuwigheid eraf is en ze de teugels weer wat laten vieren. Dan duikelen ze al snel terug in hun oude, inefficiënte denkgewoonten waardoor stress, gepieker en ongeduld weer toeslaan.

Wat deze mensen eigenlijk willen weten is hoe ze zonder het beoefenen van mindfulness toch mindful kunnen zijn. Misschien moet je een beetje gniffelen om deze gedachtegang. Toch is het beslist geen domme aanname als we kijken naar ons referentiekader: de westerse psychologie.

Van aandoening naar genezing

De methoden die onze moderne westerse psychologie te bieden heeft, richten zich op het aanpakken en genezen van duidelijke mentale aandoeningen. Het doel is altijd het onder controle krijgen van een neurose. Zodat de patiënt na een serie behandelingen weer een redelijk normaal leven kan leiden. Om voor een psychologische of psychiatrische behandeling in aanmerking te kunnen komen, moet je dus een klinisch aantoonbare aandoening hebben.

“De tweeduizend jaar oude wijsheden van de mindfulness-filosofie zijn niet te vergelijken met onze moderne psychologie die nog in de kinderschoenen staat”

Het komt door dit referentiekader dat de meeste mensen in de westerse wereld mindfulness ook zien als een behandel-traject met (bij voorkeur) een duidelijke einddatum om een specifiek probleem op te lossen: stress, verdriet, angst, boosheid, jaloezie, of een pijnlijk gebrek aan zelfvertrouwen. Een quick fix. Maar de tweeduizend jaar oude wijsheden van de mindfulness-filosofie zijn niet te vergelijken met onze moderne psychologie die nauwelijks honderdveertig jaar oud is en feitelijk nog in de kinderschoenen staat. In tegenstelling tot de psychologie-trajecten die zo alom bekend zijn, richt mindfulness zich niet op het behandelen van mentale ziekten maar op het bevorderen van emotioneel welzijn.

Ziekenhuis of sportschool

Waar je de westerse psychologie kunt vergelijken met een ziekenhuis waar je heen gaat als er iets in je denken is vastgelopen en in een bepaald tijdsbestek gerepareerd moet worden, is mindfulness beter te vergelijken met een sportschool. Daar ga je niet heen met een gebroken been, maar met een genezen been dat je sterker wilt maken. De normalisering van neuroses en mentale aandoeningen (zodat je je weer staande kunt houden) is in de moderne psychologie dus het einddoel. Bij mindfulness is dat juist het startpunt. Martin Seligman, psycholoog en voorvechter van positieve psychologie (het westerse zusje van Boeddhisme) omschrijft het als volgt: “Het beste wat de traditionele psychoanalyse voor elkaar kan krijgen, is je van -10 naar 0 helpen.” Dat klinkt niet echt aantrekkelijk, toch?

Bewust werken aan emotioneel welzijn

Het bewust en gedisciplineerd cultiveren van positieve, heilzame gevoelens om steeds een stapje gelukkiger te zijn is voor westerlingen een onbekend concept. We leren niet dat we bewust kunnen werken aan een stevig fundament van emotioneel welzijn om zo een tevreden, evenwichtig en liefdevol leven te leiden. In plaats daarvan kiezen we voor snelle maar oppervlakkige aanpakken zoals medicijnen of psychoanalyse-trajecten. In het beste geval kunnen die slechts tijdelijke verlichting brengen. En zo boeken we een paar behandelingen bij de psychotherapeut die, net als de fysio, ons denken rekt en strekt zodat we weer even vooruit kunnen … totdat we een nieuwe mentale blessure oplopen, waarna het hele circus weer van voren af aan begint.

Groeien en bloeien

Gelukkig zijn er steeds meer mensen die voor mindfulness kiezen. En die van het bestuderen en verbeteren van de eigen psyche een levenslange ontdekkingsreis maken. Ik kan uit eigen ervaring vertellen dat de beloning niet mis is als je gedisciplineerd aan de slag gaat. Niet alleen helpt mindfulness je om het onkruid van negatieve gedachten uit te roeien zodat steeds meer positieve gevoelens kunnen ontkiemen, maar ook zal het je inspireren om je diepste essentie tot bloei te brengen.

Ik beloof je dat als je eenmaal aan deze fascinerende tocht bent begonnen, je je al snel een stuk relaxter zult voelen en mindfulness voortaan met puur enthousiasme zult inzetten.

Tekst door: Ambassadeur Marisa Garau

Tien jaar lang runde Marisa Garau (52) haar eigen reclamebureau in Amsterdam. Daarna verhuisde ze met haar man en poezen naar Nieuw-Zeeland waar ze internationale bestsellers over mindfulness schrijft. Samen met haar man produceert Marisa haar eigen olijfolie en runt ze het online platform Growing Mindfulness waar je meer inzichten en tips kunt vinden in haar uitgebreide artikel over mindfulness.