Go dad! De Nederlandse vader verdient credits

Jarenlang zagen we, als het over kinderen ging, de moeders als de primaire opvoeder en vaders in een secundaire rol. Maar het tij keert: het schoolplein staat vol vaders, we zien mannen met draagdoeken en er zijn steeds meer papacafés. Gelukkig maar, want vaders maken een cruciaal deel uit van de opvoeding en hebben een grotere positieve invloed op het leven van kinderen dan we misschien denken.

Oké, helemaal geëmancipeerd zijn we nog niet. De focus bij de opvoeding en verzorging van kinderen ligt nog altijd grotendeels bij de vrouw. In de beeldvorming over moederschap zitten een paar hardnekkige stereotypen en misschien heeft dat vaders tot nu toe in de rol van assistent-opvoeders gehouden. Denk maar aan termen als overblijfmoeders in plaats van overblijfouders. Of wie wordt er door school gebeld als een kind ziek is? Meestal de moeder. Maar… er zit beweging in. En dat is goed nieuws want de papa, die heeft heel wat positiefs te brengen in het leven van zijn kinderen.

Betrokken vaders

Bijzonder hoogleraar Vaderschap Renske Keizer houdt zich bezig met de vraag ‘Waar staat papa?’ en stelt dat het tijd is dat we de vader ook eens op het voetstuk laten staan. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat kinderen met betrokken vaders beter lijken te presteren op school, minder probleemgedrag vertonen en betere relaties aangaan. Zonen van betrokken vaders worden waarschijnlijk zelf later ook betrokken papa’s. En dochters van vaders die actief deelnemen aan de opvoeding zijn ambitieuzer en actiever op de arbeidsmarkt.

Ook lijkt het erop dat vaders meer dan moeders de brug naar de buitenwereld zijn. De moeder is beschermend en biedt een veilige haven voor de kinderen. De vader is eerder geneigd ze grenzen te laten verleggen en angst voor nieuwe situaties te laten overwinnen.

Credits voor de vaderrol

Ter verduidelijking, het betekent niet dat kinderen van alleenstaande moeders of twee moeders niet gelukkig opgroeien of iets te kort komen. Zeker niet. Maar de vaderrol, daar worden nog te weinig credits aan toegekend. Wetenschapsjournalist Paul Raeburn schreef in zijn boek ‘Do Fathers Matter?’ dat nog maar kort geleden, in de jaren zeventig, de meeste psychologen ervan overtuigd waren dat vaders geen of nauwelijks deel uitmaakten van het leven van een baby. Hoe anders is de Afrikaanse Aka stam. Hier jagen de vrouwen terwijl de mannen voor de kinderen zorgen. En andersom. Want de taken worden tussen de vaders en moeders net zo makkelijk gewisseld. Een van de opvallendste lessen die we kunnen leren van deze stam is dat de mannen veel tijd met de kinderen doorbrengen. Waar westerse ouders zich vasthouden aan de kreet ‘Het gaat om kwaliteit en niet om kwantiteit’ is dat bij de Aka stam anders. Daar geldt dat fysieke nabijheid het belangrijkste is. De Aka-vaders brengen van alle vaders ter wereld de meeste tijd door met hun kinderen. Ze nemen de kinderen mee naar het plaatselijke ‘café’, zorgen ervoor dat een kleintje altijd wordt vastgehouden en laten baby’s zelfs aan hun tepels zuigen om ze te troosten.

Go dad!

Gelukkig zien we dat Nederlandse vaders inmiddels ook veel meer dan verwekkers en kostwinners zijn. Kijk maar op een terras waar papa’s met een kinderwagen zitten, een biertje in de ene hand en een knisperboekje in de andere. Wie de eerste aflevering van ‘Babies’ op Netflix kijkt, ziet hoe vaders zich net als moeders ontwikkelen tot betrokken ouders, en wat er met mannen gebeurt op het gebied van hormonen en een liefdevolle verbinding met hun baby.

Vaderschap, je moet het maar uitvogelen

Dat gezegd hebbende, vader zijn is natuurlijk geen eitje. Het is een bumpy ride om je kinderen als verantwoordelijke, liefdevolle mensen af te leveren aan de grote buitenwereld. Maar waar twijfels en zorgen zijn, zijn podcasts! Luister als vader maar naar ‘Praktijkvaders’, ‘Papapodcast’, ‘Dad or alive’ of ‘Het Vak van de Vader’ en je zult zien dat je niet de enige bent die zich af en toe achter de oren krabt.

Meer lezen? Wij selecteren de allerbeste artikelen vanuit onze eigen redactie en die van andere media zodat jij wekelijks een dosis positief nieuws in je inbox ontvangt. Van blikverruimende stukken, opbeurende kijktips, inzichtgevende talks en parels van podcasts. Schrijf je snel in voor onze gratis nieuwsbrief en ontvang alle must reads, must sees en must hears voor een hoopvol begin van je week. Nu met ons laatste e-magazine cadeau!

Oorspronkelijk gepubliceerd op 18 juni 2020. Laatste update: 16 juni 2022