Maatschappelijk is er van alles aan de hand – corona, oorlog, klimaatverandering, schaarste op de woningmarkt en politieke verschuivingen – en dat voelen we ook in ons individuele leven. Tijd voor een mentale detox.
Mijn hoofd heeft de neiging op hol te slaan. Ze bijt zich graag vast in alle onrechtvaardigheden van het kapitalistische systeem en de oneindige neiging alles te vermarkten wat ons dierbaar is. Dan verdwijnt ze in documentaires, artikelen en boeken. Met als gevolg een sombere, gestresste en wanhopige teneur in mijn gemoedstoestand. Allemaal hoofdwerk, besefte ik. Ik deed een mentale detox, stuurde mijn denken een tijdje op vakantie en ging meer mijn lichaam in.
Kapitalisme-dieet
De eerste stap lag voor de hand: kappen met systeem-duidingen. Geen maatschappijkritische documentaires, boeken en artikelen meer dus. Ook moest mijn gespreksstof op de schop. Ik heb de neiging om in gesprekken uit te komen op het kapitalisme en hoe het ons leven – wonen, werken, eten – beïnvloedt. Op zich goed, want het creëert bewustzijn over de huidige stand van zaken, maar eigenlijk weten we wel hoe het allemaal in elkaar zit. En nog een keer horen of zien hoe het werkt, gaat ons niet helpen om het anders te doen. In plaats van te focussen op dat grotere systeem waar ik toch geen directe invloed op heb, ga ik mij focussen op een mooiere wereld en kleine stappen zetten om die te verwezenlijken.
Rust, reinheid en regelmaat
Deze magische drie-eenheid heb ik regelmatig in mijn leven voorbij horen komen. Oma’s, tantes, ouders en dokters, ze zeiden allemaal hetzelfde: een tevreden leven is er eentje waarin rust, reinheid en regelmaat aanwezig zijn. Ik vond het een beetje een saaie en vage levensles. En hield mij daar dan ook niet aan. Maar naarmate de jaren verstrijken en de dertig elk jaar ietsjes dichterbij komt, snap ik het. Hoe meer rust, reinheid en regelmaat, hoe minder mogelijkheden mijn hoofd heeft om overal tussen te komen en dingen tot in den treuren te analyseren. Ik maakte meer tijd voor mezelf om te lummelen, stopte met alcohol en ging op tijd naar bed. Zorgen voor het lichaam kalmeert het hoofd, luidt het ‘mentale detox’-gezegde.
In de gastblog van Marisa Garau lees je meer over hoe je rust kan vinden in een drukke wereld. Met de redactie stopten we een tijdje met dingen waar we eigenlijk niet echt gelukkig van werden: Fleur met televisie kijken, Nathalie met snoozen en Lara ontspulde. Rust, reinheid en regelmaat keerden terug in onze levens.
Controle loslaten
Het kapitalisme is geen extern probleem gebleven. Nee, het heeft zich ergens tussen mijn oren genesteld en inmiddels kan ik wel zeggen dat er een geïnternaliseerde kapitalist in mij zit die zich zorgen maakt. Over geld, over werk, over of ik de dingen wel goed doe zoals ik ze doe en over mijn woonsituatie. Daar kan mijn hoofd haarzelf in verliezen. De reactie van mijn lichaam op die gedachten is stress. Onnodige energieverspilling. Want dezelfde loopjes in mijn hoofd maken mijn leven niet gemakkelijker, zelfs ingewikkelder. Dus die geïnternaliseerde kapitalist mag uit. Dat heb ik mij maar eens gevisualiseerd: een knop die uitgaat. Het nadenken werd minder. De gedachten kwamen natuurlijk weer terug, maar toen dacht ik weer aan die knop en zette hem weer uit. Zo gaat dat nu al een tijdje.
Wil je meer lezen over hoe je de controle kan loslaten in een prestatiegerichte samenleving? Lees deze blog.
Met de handen
Veel van ons doen computerwerk, waardoor ons hoofd gedurende de dag regeert. In die context is het soms moeilijk om dat orgaan aan het eind van de dag te laten rusten. Handwerk helpt. Wanneer ik aan het tuinieren ben, gaat mijn analysator uit. Ben ik aan het koken dan bestaat het kapitalisme even niet en is schaarste op de woningmarkt ver van mijn directe belevingswereld. Met de handen bezig zijn brengt ons in het nu. Dus heb ik wat hobby’s opgepakt: borduren, taarten bakken, kleren naaien, een oude fiets opknappen en mijn balkon omtoveren tot een groene oase (in plaats van documentaires kijken over ellende).
Ik heb een lichaam, dus ik ben
We denken dat we zijn, omdat we denken. Daar kunnen we niet zoveel aan doen, daar hebben onze voorouders – zoals de filosoof Descartes – voor gezorgd. Maar naast denken ‘zijn’ we ook doordat we een lichaam hebben. Want zonder lichaam leef je niet. En dat lichaam heeft aandacht nodig. Volgens de psychiater Bessel van der Kolk zijn we ‘ontlichaamd’; vervreemd van ons lijf. Terwijl ons lichaam er wel altijd is, ervaringen opdoet en voelt. In lichamen waar geen aandacht aan wordt besteed, zitten veel emoties, stress en trauma’s opgeslagen, volgens deze psychiater. Dit zorgt voor allerlei psychosomatische klachten als rug- en maagpijn. Terug naar ons lichaam gaan dus. Dat deed ik in de mentale detox: Mijn lichaam koos voor dansen, yoga, massage en knuffelen, heel veel knuffelen. Bessel van der Kolk: “Een onaangeraakt lichaam is een ongelukkig lichaam.”
Kom nog meer in je lichaam met deze 7 manieren.
Detoxen betekent zoveel als het gif uit je systeem verwijderen. Zonder een hoofd dat overuren draait, kunnen de toxische stressreacties oplossen. Zo voelen we ons minder overgeleverd aan ‘het systeem’ waardoor de sombere, gestresste en wanhopige teneur vaker plaats kan maken voor blijdschap en zin in projecten voor een nieuwe wereld. Meer energie om een verschil te maken dus. Feestje!
Iedere week tips om aan de slag te gaan met de nieuwe wereld? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang gratis ons nieuwste e-magazine. Inspiratie gegarandeerd.
Oorspronkelijk gepubliceerd op 21 juni 2021. Laatste update: 9 juli 2022
