Onderzoek bewijst: meer in de natuur zijn leidt tot duurzamer gedrag

Door jarenlange urbanisatie, industrialisatie en digitalisering zijn we steeds verder weggeraakt van de natuur. Willen we de duurzame doelen die we onszelf gesteld hebben behalen, dan moeten we onze weg terugvinden, pleit samenwerk-expert Lisa Kortekaas. Dit is hoe.

Ik word altijd blij van de natuur. Voor mij is het iets vanzelfsprekends in mijn leven: het geeft rust, helderheid en scherpte. Maar dat is lang niet voor iedereen zo. Het valt me op dat het vaak normaal is om de natuur als iets zweverigs te zien. Maar klopt dat wel? Of is dat vooral onze voorstelling? Als we het even rationeel bekijken: wat brengt de natuur? En kan het ons zelfs helpen om de wereldwijde duurzaamheidsdoelstellingen te bereiken?

In dit gigantische onderzoek geven onderzoekers Barragan en de Mazancourt (2022) daar een antwoord op. Ze namen 198 studies met meer dan 60.000 deelnemers onder de loep. En zochten antwoord op de vraag: de internationale duurzaamheidsdoelen worden maar niet gehaald – kan verbinding met natuur daar een handje in helpen? Het antwoord is een stuk simpeler dan je zou denken. 

Losgekoppeld van de natuur

Een reden voor het niet behalen van duurzaamheidsdoelstellingen is dat mensen zichzelf los zijn gaan zien van de natuur. We zijn steeds meer in onderdelen gaan denken. Enerzijds zit dit in onze Westerse cultuur: we waarderen ons hoofd boven ons gevoel en doen alsof we belangrijker zijn dan dieren en de natuur. Daarnaast is er een fysieke oorzaak: meer dan 55 procent van de mensen woont in stedelijke gebieden. Dit zal naar verwachting alleen maar toenemen. Waardoor we steeds meer losgekoppeld raken van de natuur en onze waardering ervoor verder verliezen. Willen we de duurzaamheidsdoelstellingen halen? Dan is verbinding met de natuur nodig.

“Om het plat te zeggen: als de bijen er niet meer zijn, kunnen wij doodgaan. Daarom is de beeldspraak dat we de planeet moeten redden zo fout. Die planeet hoeft niet gered te worden. Die redt zichzelf wel. Het gaat om het redden van de mensheid, niet om de planeet” – Frans Timmermans, de Correspondent 2022

Onderzoekers Barragan en de Mazancourt stellen dat we de duurzaamheidsdoelstellingen niet gaan behalen zonder ’transformatieve verandering’. De oplossing ligt volgens hen in meer bewustzijn van de natuur en het stellen van nieuwe normen. Een belangrijke kans is dus de zogenoemde human nature connectedness, oftewel: de mate waarin mensen zich verbonden voelen met de natuur om zich heen en zichzelf als onderdeel ervan zien.

Verbinding is niet ver weg

In hetzelfde onderzoek kwamen de onderzoekers erachter dat meer verbinding ervaren met de natuur niet ingewikkeld hoeft te zijn. Mindfulness-oefeningen blijken die verbinding te bevorderen. Ook simpelweg in de natuur zijn, door bijvoorbeeld een wandeling, of groen om je heen, zorgt voor meer verbinding met de natuur.

Dit betekent dus ook dat het vergroenen van omgevingen, zoals een schoolplein, straat of buurt, de verbinding met de natuur en het welzijn van mensen kan verbeteren. Daarmee kan het ook het draagvlak voor duurzaam beleid vergroten, wat weer bijdraagt aan de positieve effecten op stedelijke biodiversiteit en klimaataanpassingen.

Wat brengt verbinding met de natuur ons?

Uit het onderzoek van Barragan en de Mazancourt blijkt dat wanneer we ons meer verbinden met de natuur:

• We meer natuurbewust én duurzaam gedrag vertonen 
• Minder voor materialisme en consumentisme voelen
• Meer mindfulness-oefeningen doen
• Meer kennis van de natuur krijgen
• Meer tijd door in natuurlijke buitenruimtes doorbrengen
• We zelfs meer humanistische waarden hebben
• Het gevoel hebben deel uit te maken van een community in de samenleving
• En ons gelukkiger en gezonder voelen dan mensen die minder verbonden zijn met de natuur.

Deze laatste is een hele belangrijke voor ons dagelijkse doen: om de burn-out crisis te verkleinen, maar ook om meer betekenis te ervaren. En te zorgen voor een groenere wereld die we niet uitputten, maar waar we juist aan bijdragen.

Natuurlijker werken in organisaties

Tot slot kan je deze uitkomsten doorvertalen naar ons dagelijkse werk in organisaties. Ook daar is de link met de natuur soms ver te zoeken: uren achter de computer, eindeloos vergaderen of 40+ uur werken in de week. Hier kunnen (vaak simpele) aanpassingen al helpen, zoals:

• Breng de natuur naar je kantoor door planten en het gebruik van natuurlijke materialen
• Normaliseer de zes-urige werkdag, de acht-urige werkdag is achterhaald
• Creëer stilteruimtes waar je even tot rust kan komen, een dutje kan doen of mediteren

Groen gedrag door groen om je heen

De klimaatcrisis is een complex onderwerp. Het kan soms ook zorgen voor moedeloosheid. Het geeft mij in ieder geval veel energie als wetenschappelijk onderzoek de kracht van de natuur serieus neemt en laat zien dat toegankelijke verbinding met de natuur (door mindfulness en de natuur om je heen) ook daadwerkelijk bij kan dragen aan duurzamer gedrag en zo een impuls kan geven aan het bereiken van de duurzaamheidsdoelstellingen. Hoe kijk jij hiernaar? Heb jij nog andere tips? Deel het vooral in de reacties.

Tekst door: Lisa Kortekaas

Lisa Kortekaas helpt mensen sterker samen te werken. Hoe zorg je voor goede energie bij jezelf en in je organisatie? Wat kunnen we doen om sterker, efficiënter en fijner met elkaar samen te werken? Hiervoor gebruikt ze lessen uit communicatie- en neurowetenschappen, organisatiecultuur en natuurlijk uit de natuur.